Akademik Veri Yönetim Sistemi
mektepli gazete, cilt.2, sa.4, ss.1-3, 2024 (Hakemsiz Dergi)
Eğitimin,
Okulların ve Eğitim Emekçilerinin Canına Okuyan Şiddet!
Dr. Öğr. Üyesi Mustafa
KARAAĞAÇLI
T.C. G.Ü. Gazi Eğitim
Fakültesi, EBB Öğr. Üyesi.
1.Öndeyi
Eğitimin, Okulların ve Eğitim Emekçilerinin
Canına Okuyan Şiddet! Konusuyla
ilgilenilen bu çalışmanın amacı Eğitim ve Okul
iklimini olumsuz etkileyen şiddet olgusuna kamuoyunun dikkatini çekmektir. Çalışma; İlgili alan
yazın bulgularına ve yazarın postpozivitist görüşleriyle gözlemlerine dayalı
oluşturulmuştur.
Çalışma; (1)Öndeyi, (2)Şiddet Sorunsalı, (3)Türkiye Coğrafyasında
Eğitimde Şiddetin Önünü Açan Yasal Boşluklar, (4)Eğitime,
Okullara ve Eğitim Emekçilerine Karşı Şiddeti Tetikleyen Etmenler, (5)Eğitime, Okullara
ve Eğitim Emekçilerine Şiddet
Uygulayanların Prototipleri, (6)Sonuçlar,
(7)Öneriler, (8)Vargı ve Yargı alt başlıklarında kaleme alınmıştır.
2.Şiddet Sorunsalı
Şiddetin her türüyle
bireyin
özel veya kamusal hakları kısıtlanır. Tehdit ve baskı yoluyla bireyin özgürlüğü engellenir.
Şiddetin dünyanın her yerinde
farklı yöntem ve şekillerle sürmesi, bireysel, sosyal ve kamusal yaşamdaki
her fizik-mekanın şiddet ortamı olarak kullanılması
her türden şiddete sıfır
toleransla yaklaşılması
gerektirmektedir.
Yaşamda kadınlar, çocuklar, aile bireyleri, tek taraflı ısrarlı takip edilenler ve hayvanlar
toplumda en çok şiddet mağdurları olurken
(OECD;2022); eğitimde ve okullarda ise
mağdur tarafları salt çocuk birey, ergen birey ve genç yetişkin bireyler olmamakta
(UNİCEF,2017) eğitim-öğretim hizmetini
yürütmekle görevli başta öğretmenler olmak üzere, yöneticiler
hatta destek personel bile şiddete maruz
kalmaktadır.
Eğitim
ve okul paydaşlarının her türden
şiddetle karşılaşmasında paydaşların
farklı sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel çevrelerden gelmeleri, değerleri ile
okulun değerlerinin uyuşmaması, sağlık durumu, beslenme koşulları, bireysel
psiko-sosyal gelişim özelliklerinin payı büyüktür.
3.Türkiye Coğrafyasında Eğitimde Şiddetin Önünü Açan Yasal
Boşluklar
Eğitimin toplam kalite standartlarını doğrudan etkileyerek okul
iklimini zedeleyen şiddet olgusu son şiddet görüntüsüyle (bir okul müdürünün yabancı
uyruklu bir öğrenci tarafından öldürülmesi) vicdanı olan herkesi derinden yaralamış ve üzmüştür.
Çünkü;
·
Bu şiddet olayı ile;
görevi başında profesyonel
iş ahlakıyla davranan bir
eğitim görevlisi hayattan
koparılmıştır.
·
Varolan yasalarda şiddetle
ilgili cezaların işlenen suçlar karşısında hafif ve komik kalması anılan türden şiddeti artırmıştır (Resmi Gazete, 2019).
· Şiddetle ilgili gözaltına alınanların tutuksuz yargılanmaları,
hapis cezalarının ertelenmesi ya da paraya dönüştürülmesi gibi kanunsal zayıflıklar
şiddeti artırmıştır (Karaağaçlı, 2022-3).
· Eğitim emekçilerinin
görev, iş, ortam ve yaşadığı coğrafyada can güvenliği kaygıları ve güvenlik duvarları zedelenmiştir (Karaağaçlı, 2022-1 ve
Karaağaçlı, 2022-2).
Türkiye ölçeğinde toplumsal yapıda yasal boşluktan
fırsat bulan her alan şiddete
gebedir. Şiddet, özel
veya kamusal alanda yani evde, aile bireyleri arasında, sokakta, mahallede, kentsel yaşamın her
fizik-mekanında, iş yerinde, sporda, siyasada, ibadet yerlerinde eş deyişle
şiddet bireysel ve toplumsal ölçeklerde kendini gösterir. Şiddet; bireyin acı
çekmesiyle sonuçlanan veya sonuçlanması olası hareketlerdir.
“6284 sayılı
Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun, 5327 Sayılı TCK (Türk Ceza Kanunu’ndaki Kişilere karşı suçlar (Madde
102-105), İşkence ve eziyet (Madde
94/3) ve
İnsanlığa karşı suçlar (Madde 77)
ile ilgili maddelerin şiddeti önlemedeki yetersizlikleri giderilmelidir (Resmi
Gazete, 2012).
4.Eğitime, Okullara ve
Eğitim Emekçilerine Karşı Şiddeti Tetikleyen Etmenler
Okullarda
öğrencileri şiddete yöneltmede etkili olan nedenler şunlardır:
· Toplumsal
kültürel iklimin hoşgörüden uzaklaşılmıştır (Durkheim, 1951),
· İletişim
çağında anti-sosyal ağların* şiddeti olağan göstermiştir.
· Yönetsel
otoritenin iç ve dış politik tercihleri Türkiye Demografisini
değiştirmiştir.
· Aile
yapısının değişmiştir.
· Toplumsal
yabancılaşma artmıştır (Merton, 1973).
· Toplumsal
şiddet sinematografi halinde sunulmuştur
(Karaağaçlı, 2021) ve
· Siber
yani sanal zorbalık artmıştır (Karaağaçlı, 2019-1, Karaağaçlı, 2022-1).
Eğitimde ve okullarda şiddetin yukarı satırlarda ele alınan bu faktörlere ek
olarak, sosyolojik ve ekonomik
olarak şu etmeler de şiddeti
doğurmaktadır:
· Suçun
bireyselliğinin göz ardı edilmesi de şiddet olaylarını artırmaktadır
(Karaağaçlı, 2022-3).
5. Eğitime, Okullara ve
Eğitim Emekçilerine Şiddet Uygulayanların Prototipleri
Gezegende bir olgu, olay, durum ve zaman diğerine
benzemez, yani her yaşanan eylem diğerinden farklı bağlamlar içerir. Bu nedenle şiddet olayları ve şiddeti
uygulayanların kişilik özellikleri de farklılık
gösterir.
Bu
bulgu dikkate alınmakla birlikte bu konuda “bir
fikir geliştirmeye katkısı
olur” umuduyla aşağıda eğitimde ve
okullarda şiddet uygulayanların kişilik özellikleri sıralanmaktadır:
·
Daha
önce şiddet deneyimi içeren bir geçmişe sahip olma.
·
Ruhsal ve fiziksel yönden tam bir iyilik halinde
olamama.
·
Alkol ve madde bağımlılığı yaşama.
·
Depresif, manik ve şizofrenik hallerde olma.
·
Ateşli silahlara düşkün olma.
·
Öfke
kontrolunu yapamama.
·
Asabi ve gergin olma.
·
Hak ve hukuk tanımama.
·
Kişisel çıkarı için her şeyi yapmayı göze alma.
·
Kabadayı ve hanımağa tavırlarını benimseme.
·
Anlaşmazlıkların çözümünü güç odaklı görme
(Karağaçlı, 219-2).
·
Yasaları ve kuralları hiçe sayma (Tezcan,
1996).
Bu ve
benzer türden kişilik özellikleri şiddet olgusunu artırmakta
eğitimin ve okulların iklimini
olumsuz olarak etkilemektedir.
6.Sonuçlar
Eğitimde ve
okullarda yönetici, öğretmen ve
yardımcı destek hizmetlerinde görevli eğitim emekçilerine dönük şiddet eylemleri eğitim
emekçilerinin can güvenliğini tehdit etmektedir.
Eğitimde ve okullarda ortaya çıkan
şiddet eylemlerinden dolsyı, eğitim-öğretim süreçleri zarar görmektedir.
Türkiye ölçeğinde yasal boşluklar şiddet
uygulayanları caydırıcı
nitelikten uzak bulunmaktadır.
·
Şiddet olayları öğrencilerin kişilik
gelişimlerine ket vurmaktadır.
·
Okul yaşamıyla ilgili öğretmen, öğrenci,
yönetici, veli ve aile paydaşlarının güven duyguları zedelenmektedir.
·
İletişim süreçleri gerginleşmekte iletişim
kazaları artmaktadır.
·
Stratejik ve fırsatçı iletişim yeşermektedir.
·
Olumsuz mahalle yani sosyal baskılar
artmaktadır.
·
Pozitif ayrımcılık yaygınlaşmaktadır.
·
Subjektif değerlendirmeler artmaktadır.
·
Eğitim emekçilerinin kişilik hakları zarar
görmektedir.
·
İnsan hakları ihlalleri artmaktadır.
·
Siber yani sanal zorbalıklar
yaygınlaşmaktadır.
6.Öneriler
Bu
çalışmada varılan sonuçlar ışığında aşağıdaki öneriler geliştirilmiştir:
·
Şiddetin önlenmesinde
“eğitimin işlevleri yeterli, tutarlı, planlı ve verimli olarak uygulanmalıdır.
·
Bireysel
ve toplumsal ölçeklerde Şiddeti tetikleyen yabancılaşma yani kuralsızlık
(anomi) çok yönlü olarak ele alınmalıdır.
·
Türkiye
ölçeğinde “şiddeti önleme” amaçlı kanunlar Türkiye
Büyük Millet Meclisinden
ivedilikle ve öncelikli olarak çıkarılmalıdır. Bu konuda hazırlanacak kanunlar; kapsamında “tutuksuz serbest yargılanmanın,
hapis cezasının paraya
çevrilmesinin ve iyi halle
(!) kaldırılmasının” önüne geçilmelidir.
·
İç ve
dış politik tercihler parti, oy ve
siyasi rant uğruna değil; bir ulusun
geleceği düşünülerek
yapılmalıdır.
·
Şiddet özneli özel düzenlemeli yasalarla
fiziksel olarak darp etme, sözlü ve cinsel tacizde bulunma, küfür etme, hakaret
ve tehditler yöneltme, baskıyla korkutma, Psikolojik gerginlik yaratma, ast-üst
hiyerarşisinde mobbing uygulama, kesici, delici ve ateşli silahla ya da başka
bir araçla zarar verme davranışlarına
izin verilmemeli, sonuçsal yaptırımları somutlaştırılmalı ve
uygulanmalıdır.
·
Şiddetin önlenmesine katkı getiren kurum ve
kuruluşlara yasal temelli özel düzenlemelerle teşvikler artırılmalı ilgili
yapısal sınırlar içinde vergi
indirimleri ve muafiyetleri getirilmelidir.
·
Şiddetin önlenmesi için; 1739 sayılı
Milli Eğitim Kanunu’nda temel bir ilke olarak yer alan “okul ve
aile işbirliği” anlayışında okul ile ailenin işbirliğini artırıcı çalışmalar yapılmalıdır.
·
Eğitimin, okulların ve eğitim emekçilerinin iş, görev ve
profesyonel ahlak anlayışlarının sağlıklı, planlı, yeterli,
verimli, planlı ve tutarlı gerçekleşebilmesi için şiddete
sıfır hoşgörüyle yaklaşılmalıdır.
7.Vargı ve
Yargı
Yaşamda, eğitimde ve okullarda beliren şiddet olayları
sadece şiddetin yaşanılan bağlamıyla sınırlı kalmayıp topyekün okul
iklimini olumsuz etkilediğinden şiddet olgusuna sıfır hoşgörüyle
yaklaşılmalıdır. Eğitimde ve okullarda
yönetici, öğretmen ve yardımcı destek hizmetlerinde görevli personele dönük
şiddet eylemlerinde bulunan kişilerin şiddetten
uzaklaştırılmaları için şiddetin önlenmesinin temel gerçeği;
bu konudaki yasal boşlukların giderilmesine bağlı olduğu dikkate alınarak gerekli kanunlar çıkarılmalı
ve uygulanmalıdır.
Bu konuda, eğitimin, okulların ve eğitim emekçilerinin şiddet olgusundan
ve olaylarından korunaklı olması
için ama-sız, lakin-siz ve fakat-sız siyasi, kanuni, adli ve hukuki
uygulamalara geçilmelidir.
Kaynaklar
Durkheim,
E. (1951). The Division of Labor in
Society. Çev: Spaulding-Simpson. Division of Labor. USA. New-York.
Karaağaçlı, M. (2019-1). Siber Zorbalık. Ortak Paydamız: Eğitim. Programda Uzman Konuşmacı. Ankara: MEB. Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü.
İçerik Dairesi Başkanlığı Portalı. www.mebeba. 26 Mart 2019.
Karaağaçlı, M.
(2019-2). Okullarda ve Eğitimde
Şiddetin Evrilmesi. Şiddetin Önlenmesi Çalıştayı.
Ankara: 15-16 Kasım.2019. TC Cumhurbaşkanlığı THİEK. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’nun (HİEK) 08.11.2019 tarih
ve E1724 Sayılı yazısı. Çaliştaya sözlü bildirili ve sunumlu katılım. Ankara; Green Park Konferans Salonu. 16 Kasım 2019.
Karaağaçlı,
M. (2021). Eğitimin Sosyolojisi.
İkinci Yazım İkinci Basım. 2021. Ankara: Kitapçı Basımevi Yayıncılık Dağıtım Tasarım San Tic. Ltd. Şti. Matbaa
Sertfika No: 41356. ISBN No:978-605-62357-9-5. Bandrol Seri Aralıkları: THG-PRH
620851-620870.
Karaağaçlı, M. (2022-1). Tekno Eğitim. Bizim Büro Basımevi Yayın ve Dağıtım
Hizmetleri Sanayi ve
Tic. Ltd. Şti. Matbaa Sertifika
No:42488. ISBN–978-60580173-4-4. Bandrol Seri No Aralıkları: THG-TSK
4111815-411884.
Karaağaçlı, M. (2022-2). 24 Kasım Duygusalında
Kronikleşen Öğretmen Sorunsalları. Ankara: Mektepli
Gazete Bülten. 24 Kasım 2022. http://www.mektepligazete.com.
Karaağaçlı, M. (2022-3).6222 Sayılı Yasa Gereği Şiddet Her
Yerde Şiddettir! Niye Şehir Kimliği Öne
Çıkarılıyor? Ankara: www.yurtspor.com.
29.11.2022.
Karaağaçlı, M. (2023).
Yaşama,
Eğitbilime ve Okul İklimine Yabancılaştıran Şiddeti Giderme Yaklaşımları. Şiddet
Döngüsü ve Çözüm Önerileri Sempozyumu 22-23 Aralık
2023. Samsun: 19 Mayıs Üniversitesi Rektörlüğü’nün Düzenlediği
Sempozyum’a Çağrılı konuşmacı olarak sözlü
bildiriyle katılım. Sempozyum Özet Kitapçığı. S.98.
MEB,
(1973). Milli Eğitim Temel Kanunu. Ankara:
MEB. Kanun No:1739.
Merton,
K. R. (1973). Social Structure and Yabancılaşmae, Social
Theory and Social Structure. The Sociology of Science Volume:3; Issue:5.
Resmi
Gazete.(2012). 6284 Sayılı Ailenin
Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun. Sayı 28239 , Kanun
No: 6284. 20 Mart 2012.
Resmi Gazete, (2019). Sporda
Şiddet Ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun İle Başarılı Sporculara Aylık
Bağlanması İle Devlet Sporcusu Unvanı Verilmesi Hakkında Kanunda Değişiklik
Yapılmasına İlişkin Kanun. Ankara: 12 Temmuz 2019, Sayı: 30829.
Tezcan,
M. (1996). Bir Şiddet Ortamı Olarak Okul. Cogito. 105-108.
_______
Erişim ve İletişim
Dr. Öğr. Üyesi, G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi, EBB
Öğr. Üyesi.
e-posta
: mkara@gazi.edu.tr
ORCID :
https://orcid.org/0000-0003-3488-1021
Web (1):
w3.gazi.edu.tr/~mkara
Web (2): https://avesis.gazi.edu.tr/mkara
Web (3): www.yurtspor.com
Web (4): www.mektepligazete.tebeşir
Web (5): www.mektepligazete.köşe
yazıları
Facebook (1): Kirizma
Facebook (2): Mustafa Karaağaçlı
X : M_Karaagacli_
İnstagram : mustafakaraagacli1