Dijitalleşmenin İnsani Boyutu

Bayzan, Şahin; Gün, Abdülkerim; Bülbül, HALİL

Dijitalleşmenin İnsani Boyutu

Bayzan Ş. (Editör), Gün A. (Editör), Bülbül H. İ. (Editör)

Nobel Yayınevi, Ankara, 2024

Yayın Türü: Kitap / Araştırma Kitabı
Basım Tarihi: 2024
Yayınevi: Nobel Yayınevi
Basıldığı Şehir: Ankara
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Gazi Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bilgi ve iletişim teknolojilerinde yaşanan hızlı ilerlemeler; bireylerin, top- lumların ve küresel yapıların işleyişini, kültürel dinamiklerini, ticaret stratejile- rini ve eğitim sistemlerini derinden etkilemeye devam etmektedir. Buhar maki- nelerinin icadı, elektriğin keşfi ve matbaanın bulunması gibi büyük buluşlar, dönemlerinin önemli kırılma noktaları olmuştur. Günümüzde bu dönüştürücü rolü üstlenen teknoloji ise internet olarak karşımıza çıkmaktadır. İnternet; yöne- timden eğitime, üretimden pazarlamaya, iletişimden eğlenceye kadar birçok alanda insan hayatını köklü bir şekilde değiştirirken aynı zamanda yenilikçi fırsatlar sunmaktadır. Bununla birlikte dijital ortamların; etik sorunlar, güvenlik riskleri, mahremiyet ihlalleri ve dijital araçların kötüye kullanımı gibi çeşitli tehditler içerdiği de bir gerçektir.

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), 2019 yılında başlattığı Açık Kaynak Dijital İçerik Üretme Projesi ile dijital okuryazarlık konusunda toplumsal farkındalığı artırmayı ve dijital dünyanın sunduğu fırsatlar kadar ge- tirdiği riskler konusunda bireyleri bilinçlendirmeyi hedeflemektedir. Bu proje, internet ve bilişim teknolojileri alanında uzmanların bilgi ve birikimlerinin her- kesin erişimine ücretsiz olarak açılmasını amaçlamaktadır. Aynı zamanda, in- ternetin ve dijital teknolojilerin güvenli, bilinçli ve etkin kullanımını teşvik eden içerikler üretilerek dijital dünyayı daha güvenli hâle getirmeye katkı sağlanmak-tadır. Proje, bireylerin dijital dünyadaki farkındalığını artırmayı, dijital fırsatlar-dan en verimli şekilde faydalanmalarını ve olası tehditlere karşı korunmalarını mümkün kılmayı amaçlamaktadır. Bu kapsamda geliştirilen içerikler; dijital dünyaya dair teknik bilgiden etik kullanıma, mahremiyet ihlallerinden güvenlik konularına kadar geniş bir konu yelpazesini kapsayacak şekilde tasarlanmıştır.

Bu içerik üretme süreci, Güvenli İnternet Merkezi (GİM) tarafından ge- liştirilen Açık Kaynak Platformu aracılığıyla hayata geçirilmektedir. Platformun amacı, dijital okuryazarlık konusunda farkındalık yaratmak ve uzmanların bilgi birikimlerini toplumun her kesimine ulaştırmaktır. Bu proje kapsamında, ilk olarak Ekim 2020‘de Dijital Okuryazarlık kitabı yayımlanmış, Mart 2022‘de ise Dijital Oyunlar 1 ve Dijital Oyunlar 2 isimli kitaplar okuyucuların erişimine sunulmuştur. Projenin bir sonraki aşamasında, dijitalleşmenin insani ve toplum- sal boyutlarına odaklanan yeni bir eser hazırlanmasına karar verilmiştir.

Dijitalleşmenin İnsani Boyutu başlıklı bu yeni kitap, dijital dönüşümün

sadece teknolojik bir yenilik olmadığını, aynı zamanda bireylerin yaşam biçim- v

lerini ve toplumların yapılarını yeniden şekillendiren bir süreç olduğunu kapsamlı bir şekilde ele almaktadır. Kitap, dijitalleşmenin sağlık, psikoloji ve sosyal ilişkiler üzerindeki etkilerini inceleyerek bu etkilerin nasıl yönetilebileceğine dair çözümler sunmayı hedeflemek-tedir.

Kitap, yapay zekânın bilim kurgu filmlerinde nasıl temsil edildiğini ve bu filmlerde insan-yapay zekâ ilişkilerinin nasıl kurgulandığını derinlemesine ince- lerken dijital çağda ebeveyn-çocuk ilişkilerinin dijital ebeveynlik ve arabulucu- luk kavramları çerçevesinde nasıl dönüştüğüne odaklanmaktadır. Ayrıca dijital çağın en ciddi tehditlerinden biri hâline gelen siber zorbalıkla mücadele kapsa- mında, farkındalık artırma stratejileri ve güvenli internet kullanımını teşvik eden siber güvenlik önlemleri ele alınmaktadır. Kitap, modern çağın önemli sorunla-rından biri olan dijital bağımlılıkları ve dijital detoksun gerekliliğini vurgula-makta, teknolojiden arınmanın yollarını araştırmaktadır. Dijital dünyada bırak-tığımız ayak izlerinin gelecekteki etkileri ve bu konuda alınması gereken önlem-ler tartışılmakta, teknoloji bağımlılığının insan psikolojisi üzerindeki etkileri ile başa çıkma yöntemleri derinlemesine değerlendirilmektedir. Son olarak, sosyal medyanın psikolojik etkileri ve narsisistik eğilimleri nasıl beslediği üzerine yapılan analizlerle sosyal medyanın narsisizmi teşvik eden bir ortam hâline gelip gelmediği tartışılmaktadır.