Molière’in “Le Malade Imaginaire (Hastalık Hastası)” adlı Tiyatro Eserinin Çeviri Stratejileri ve İşlemleri Açısından İncelenmesi


Genç A., Yalçın P.

Icar Uluslararası Akademik Araştırmalar Kongresi , Ankara, Türkiye, 23 - 25 Ağustos 2021

  • Yayın Türü: Bildiri / Yayınlanmadı
  • Basıldığı Şehir: Ankara
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Gazi Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

 Klasik komedinin ünlü ustaları arasında yer alan, Türk tiyatro yazın çevirisinde önemli bir konumda bulunan, 17. yy. Fransız tiyatro yazarı ve oyuncularından Molière’in  “Le malade Imaginaire” (Hastalık Hastası) adlı eseri güncelliğini hiç kaybetmeden yıllarca farklı dillere çevrilmiştir. Dilimize yapılan çevirilerin azımsanamayacak kadar çok olması, eserin tiyatro metin türleri arasında önemli bir konumda olması bu çalışmayı gerekli kılan unsurlardan sadece birkaçıdır. Aynı zamanda karşılıklı konuşma ifadeleri üzerine kurulu bu  metin türü, kaynak dil konumunda olan fransız diline ve kültürüne yönelik birçok yapıyı da bünyesinde barındırmaktadır. Bu da yürütülen çalışmanın çıkış noktasını oluşturmaktadır. Bu husus, şüphesiz çevirmenler açısından birtakım zorlukları beraberinde getirmektedir. Bilindiği gibi "Oyun çevirmeni de, sözlere nasıl can katacağını bilmek yükümlülüğündedir. Oyun çevirisi okunmaktan çok oynanmak içindir. Bu yönden, yazınsal bir dili değil, güncel konuşma dilini gerektirir” (Nutku 1978: 81). Bu alanda da örneklerin yer alacağı bu çalışmada amaç,  Erek Odaklı Çeviri Yaklaşımı ışığında, ilgili eserin farklı üç Türkçe çevirisi üzerinde kuram ve strateji bakımından incelemelerde bulunmaktır. Bu bağlamda kaynak metinden örneklem ifadelere yer verilmiş ve çeviri eserlerde karşılıkları incelenmiştir. Çevirilerde benimsenen tutum ve tercihler çeviri eserlerin kendi aralarında da karşılaştırılmıştır. Bu doğrultuda dil ve kullanımsal eşdeğerlilikler geniş bir yelpazede incelenmiştir. Yapılan çözümlemeler neticesinde çevirmenlerin erek odaklı dil kullanımına yönelik tercihlerde bulunduğu saptanmış, kaynak dil okurunda yaratılmak istenen duygunun, erek dil okurunda da oluşması sağlanmaya çalışılmıştır.