Icar Uluslararası Akademik Araştırmalar Kongresi , Ankara, Türkiye, 23 - 25 Ağustos 2021
Klasik komedinin ünlü ustaları
arasında yer alan, Türk tiyatro yazın çevirisinde önemli bir konumda bulunan,
17. yy. Fransız tiyatro yazarı ve oyuncularından Molière’in “Le
malade Imaginaire” (Hastalık Hastası) adlı eseri güncelliğini hiç
kaybetmeden yıllarca farklı dillere çevrilmiştir. Dilimize yapılan çevirilerin
azımsanamayacak kadar çok olması, eserin tiyatro metin türleri arasında önemli
bir konumda olması bu çalışmayı gerekli kılan unsurlardan sadece birkaçıdır.
Aynı zamanda karşılıklı konuşma ifadeleri üzerine kurulu bu metin türü, kaynak dil konumunda olan fransız
diline ve kültürüne yönelik birçok yapıyı da bünyesinde barındırmaktadır. Bu da
yürütülen çalışmanın çıkış noktasını oluşturmaktadır. Bu husus, şüphesiz
çevirmenler açısından birtakım zorlukları beraberinde getirmektedir. Bilindiği
gibi "Oyun çevirmeni de, sözlere nasıl can katacağını bilmek
yükümlülüğündedir. Oyun çevirisi okunmaktan çok oynanmak içindir. Bu yönden,
yazınsal bir dili değil, güncel konuşma dilini gerektirir” (Nutku 1978: 81). Bu
alanda da örneklerin yer alacağı bu çalışmada amaç, Erek Odaklı Çeviri Yaklaşımı ışığında, ilgili
eserin farklı üç Türkçe çevirisi üzerinde kuram ve strateji bakımından incelemelerde
bulunmaktır. Bu bağlamda kaynak metinden örneklem ifadelere yer verilmiş ve
çeviri eserlerde karşılıkları incelenmiştir. Çevirilerde benimsenen tutum ve
tercihler çeviri eserlerin kendi aralarında da karşılaştırılmıştır. Bu
doğrultuda dil ve kullanımsal eşdeğerlilikler geniş bir yelpazede
incelenmiştir. Yapılan çözümlemeler neticesinde çevirmenlerin erek odaklı dil
kullanımına yönelik tercihlerde bulunduğu saptanmış, kaynak dil okurunda
yaratılmak istenen duygunun, erek dil okurunda da oluşması sağlanmaya
çalışılmıştır.