Türkçe Özet:
İnşaat endüstrisinin özgün ve proje bazlı bağlamında rekabetçiliğin analizi, stratejik karar verme süreçleri için hayati öneme sahiptir. Ancak, sıklıkla imalat sektöründen aktarılan yaygın analitik çerçeveler, sektörün kendine has özelliklerini (örn. parçalılık, yerel pazarların etkisi, karmaşık alt yüklenicilik sistemleri) yeterince dikkate almamaktadır. Bu makale, Porter'ın Elmas ve Beş Güç modelleri gibi yerleşik rekabetçilik teorilerinin inşaat sektörüne uygulanabilirliğini, güçlü ve zayıf yönlerini eleştirel bir yaklaşımla incelemektedir. Mevcut yaklaşımların sınırlılıklarını tespit ederek, her biri farklı rekabet dinamikleriyle tanımlanan - ulus-üstü/küresel düzeyden operasyonel/alt-firma düzeyine kadar - farklı faaliyet ortamlarını sınıflandıran alternatif bir kavramsal çerçeve önermektedir. Önerilen bu çevresel sınıflandırma, rekabetçiliği analiz etmek için daha incelikli bir mercek sunmakta, farklı bağlamlar için uygun analitik araçların seçimine rehberlik etmekte ve inşaat endüstrisindeki hem araştırmacılar hem de uygulayıcılar için kritik olan, bağlama duyarlı bir anlayışın geliştirilmesini teşvik etmektedir.
Anahtar Kelimeler: Rekabetçilik, İnşaat Sektörü, Stratejik Yönetim, Rekabetçilik Modelleri, Analitik Çerçeveler, Çevresel Sınıflandırma, Porter Modelleri.
English Abstract:
The analysis of competitiveness is crucial for strategic decision-making within the unique, project-based context of the construction industry. However, prevalent analytical frameworks, often transposed from manufacturing, frequently overlook the sector's distinct characteristics (e.g., fragmentation, localized markets, complex subcontracting). This paper critically examines the applicability, strengths, and weaknesses of established competitiveness models (such as Porter's Diamond and Five Forces) when applied to construction. Identifying limitations in existing approaches, it proposes an alternative conceptual frame by delineating distinct operational environments—ranging from supra-national/global to operational/sub-firm levels—each characterized by specific competitive dynamics. This environmental categorization provides a more nuanced lens for analyzing competitiveness, guiding the selection of pertinent analytical tools, and fostering a more context-sensitive understanding crucial for both researchers and practitioners in the construction industry.
Keywords: Competitiveness, Construction Industry, Strategic Management, Competitiveness Models, Analytical Frameworks, Environmental Categorization, Porter's Models.
