Türkçe Özet:
Soğuk iklimlerde çatı tasarımı, kar ve buz birikimiyle ilişkili özgün zorluklar sunmakta; potansiyel tehlikeleri azaltmak ve bina bütünlüğünü sağlamak için özel mimari stratejileri gerektirmektedir. Buz barajları, kontrolsüz kar kayması ve buz sarkıtları gibi olgular, kullanıcılar için önemli riskler oluşturabilir ve maliyetli su hasarı ile yapısal sorunlara yol açabilir. Etkin tasarım çözümleri; çatı geometrisi, malzeme seçimi, ısı yalıtımı, havalandırma (özellikle "soğuk çatı" sistemlerinin uygulanması) ve potansiyel olarak kar tutucu sistemler veya buz çözücü sistemler gibi ek önlemler dahil olmak üzere çeşitli faktörlerin dikkatle değerlendirilmesini içerir. Bu bölüm, Türkiye'nin şiddetli soğuk iklim bölgesinde yer alan Erzurum'daki Hınıs Adliyesi'nin vaka çalışması aracılığıyla bu kritik tasarım yaklaşımlarını incelemektedir. Farklı çatı konfigürasyon seçeneklerinin (teras çatıya karşı eğimli çatı alternatifleri) değerlendirilmesi dahil olmak üzere tasarım geliştirme sürecini analiz etmekte ve iklimsel dayanıklılık ve güvenlikle ilgili karar verme etkenlerini vurgulamaktadır. Bu inceleme, özellikle özel kılavuzların ve farkındalığın sınırlı göründüğü Türkiye bağlamında, yoğun kar yağışı ve buz birikimine eğilimli bölgelerde özel, iklime duyarlı çatı tasarım ilkelerinin uygulanmasının öneminin altını çizmektedir.
Anahtar Kelimeler: Çatı Tasarımı, Soğuk İklim, Kar Yükü, Buz Barajları, Buz Sarkıtları, Kar Kayması, Soğuk Çatı, Bina Kabuğu, Vaka Çalışması, Hınıs Adliyesi, Türkiye.
English Abstract:
Roof design in cold climates presents unique challenges associated with snow and ice accumulation, necessitating specific architectural strategies to mitigate potential hazards and ensure building integrity. Phenomena such as ice dams, uncontrolled snow shedding, and icicle formation can pose significant risks to occupants and lead to costly water damage and structural issues. Effective design solutions involve careful consideration of factors including roof geometry, material selection, thermal insulation, ventilation (particularly the implementation of "cold roof" systems), and potentially supplemental measures like snow retention devices or de-icing systems. This chapter examines these critical design considerations through a case study of the Hınıs Courthouse, located in the severe cold climate region of Erzurum, Turkey. It analyzes the design development process, including the evaluation of different roof configuration options (terrace vs. pitched roof alternatives), highlighting the decision-making drivers related to climate resilience and safety. This investigation underscores the importance of applying specialized, climate-responsive roof design principles in regions prone to heavy snowfall and ice accretion, particularly within the Turkish context where tailored guidance and awareness appear limited.
Keywords: Roof Design, Cold Climate, Snow Load, Ice Dams, Icicles, Snow Shedding, Cold Roof, Building Envelope, Case Study, Hınıs Courthouse, Turkey.
