Akademik Veri Yönetim Sistemi
GAZI UNIVERSITY JOURNAL OF SCIENCE, cilt.10, sa.2, ss.195-203, 2022 (Scopus)
Ensuring safe evacuation is one of the fundamental criteria for the structural safety of buildings, particularly those with high occupant densities. In such environments, the number and complexity of factors influencing evacuation times significantly increase. Cultural heritage structures, such as ancient theaters, present unique evacuation challenges due to their architectural configurations, including delayed egress and limited exit capacities.
This study presents the observational findings from the normal evacuation process following a concert event held at the Aspendos Ancient Theater— a prominent Roman period structure in Turkey — on 23 September 2021. Evacuation times and pedestrian movement speeds, particularly on the theater’s stairways, were systematically recorded and analyzed.
Comparative analysis with existing literature indicates that the observed walking speeds were notably lower than standard expectations. This deviation is attributed to the deteriorated and steep stair risers characteristic of the ancient architectural design. The study emphasizes that, to enhance evacuation safety in heritage buildings, strategies such as improved wayfinding systems and occupancy control measures should be implemented.
Given the scarcity of empirical studies focusing on evacuation dynamics in ancient theaters, the findings contribute valuable insights to the body of knowledge and highlight the urgent need for further research in this domain.
Evacuation in heritage buildings
Observational evacuation studies
Evacuation safety in ancient theaters
Yapı güvenliğinin temel kriterlerinden biri, kullanıcıların güvenli şekilde tahliye edilmesinin sağlanmasıdır. Özellikle yüksek kullanıcı yoğunluğuna sahip yapılarda, tahliye süresini etkileyen faktörlerin sayısı ve karmaşıklığı önemli ölçüde artmaktadır. Antik tiyatrolar gibi kültürel miras yapılarında ise, mimari yapı özelliklerine bağlı olarak geç tahliye, yetersiz çıkış kapasitesi gibi özgün tahliye problemleri ortaya çıkmaktadır.
Bu çalışmada, 23 Eylül 2021 tarihinde Türkiye'deki Roma Dönemi'ne ait önemli bir kültürel miras yapısı olan Aspendos Antik Tiyatrosu'nda gerçekleştirilen konser etkinliği sonrasında gözlemlenen normal tahliye sürecine ilişkin bulgular sunulmuştur. Katılımcıların bina dışına tahliye süreleri ile merdivenlerdeki yürüme hızları sistematik olarak gözlemlenmiş ve analiz edilmiştir.
Literatürle yapılan karşılaştırmalar, gözlemlenen yürüme hızlarının beklentilerin altında kaldığını ortaya koymuştur. Bu durum, tiyatronun mimari özellikleri, özellikle zamanla aşınmış ve yüksek basamak yükseltileri ile ilişkilendirilmiştir. Çalışmada, kültürel miras yapılarına yönelik güvenli tahliye sağlanabilmesi için yönlendirme sistemlerinin geliştirilmesi ve kullanıcı yoğunluğunun sınırlandırılması gibi iyileştirme önerileri sunulmuştur.
Antik tiyatrolardaki tahliye dinamiklerine ilişkin literatürde yeterli sayıda çalışma bulunmaması nedeniyle, elde edilen bulgular bu alanda literatüre önemli katkılar sağlamakta ve daha fazla araştırma gerekliliğini ortaya koymaktadır.
Tarihi yapılarda tahliye çalışmaları
Gözlemsel tahliye analizi
Antik tiyatrolarda tahliye güvenliği