Menopozal Dönem Kadınlarda Sağlık Okuryazarlığı

Bayram D., Uzun Aksoy M.

2. Uluslararası 3. Ulusal Kadın Sağlığı Hemşireliği Kongresi, Ankara, Türkiye, 21 - 23 Aralık 2023, ss.148

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Ankara
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.148
  • Gazi Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Sağlığın geliştirilmesi ve teşviki için sağlık okuryazarlığı önemli bir araç olarak görülmektedir. Sağlık okuryazarlığı, bireylerin sağlığını geliştirmesi ve iyi sağlık halini sürdürebilmesi için sağlıkla ilgili bilgiye ulaşması, anlaması ve kullanması için gerekli olan bilişsel ve sosyal beceriler olarak tanımlamaktadır. Avrupa Birliği sağlık okuryazarlığı prevalansının %27-%48 arasında değişmektedir. Ülkemizde ise yapılan çalışmalarda sağlık okuryazarlığı düzeylerinin düşük ve orta düzey arasında değiştiği ve toplumun yalnızca üçte birinin yeterli veya mükemmel sağlık okuryazarlığı düzeyinde olduğu belirtilmiştir. Sağlık okuryazarlığı kadın sağlığını, yaşamın herhangi bir döneminde doğrudan etkilemektedir. Sağlık okuryazarlığına ihtiyaç duyulan dönemlerden birisi klimakterik dönemdir. Doğal yaşam sürecinin bir parçası olmasına karşın bu süreçte menopozal yakınmalar ve postmenopozal sorunlar görülmektedir. Menopozal yakınmaları hafifletecek önlemler almak kadınların yaşam kalitesini yükseltmekte ve sağlığın sürdürülmesini sağlamaktadır. Sağlık okuryazarlığı menopozal dönemde sağlıklı yaşam davranışlarının benimsenmesi ve sağlığın sürdürülmesinde önemli bir araç olacaktır. Menopoza özgü sağlık okuryazarlığı, menopoz semptomlarının tanınmasına, yönetilmesine ve değerlendirilmesine yardımcı olan bilgi ve inançlar olarak tanımlamaktadırlar. Jenabi ve arkadaşlarının (2020) çalışmasında menopozal dönemdeki kadınların yalnızca %6,2’sinin yeterli veya iyi sağlık okuryazarlık düzeyine sahip olduğu ve bu düzey arttıkça yaşam kalitesinin arttığı saptanmıştır. Takenaka ve Sakai’nin (2021) menopozal dönem kadınlarla yaptıkları çalışmada sağlık okuryazarlık düzeyi düşük olan kadınların menopozal semptomları daha şiddetli yaşadığı ve depresyon düzeylerinin de daha yüksek olduğu saptanmıştır. Kadın sağlığı ve hastalıkları hemşireliğinin önemli görev ve sorumluluklarından birisi de kadınların yaşam dönemlerine özgü eğitim ve danışmanlık sunmasıdır. Literatürde menopoza yönelik bilgi almanın kadınların sağlık okuryazarlığını olumlu etkilediği belirtilmektedir. Bu bağlamda, hemşireler menopozal dönem kadınların yaşam kalitelerini iyileştirmek için eğitim programları düzenleyerek ve ihtiyaca ilişkin danışmanlıklar sunmalı ve bu dönemde sağlık okuryazarlığı farkındalığını artırmaya çalışmalıdır. Menopozal dönem sağlık okur yazarlığı artırılarak yakınmalarla daha etkin başa çıkma, yaşam kalitesini artırma, sağlığın korunması ve sürdürülmesi sağlanabilir. 

Health literacy is seen as an important tool for health development and promotion. Health literacy is defined as the cognitive and social skills necessary for individuals to access, understand and use healthrelated information to improve their health and maintain good health. The prevalence of health literacy in the European Union varies between 27% and 48%. In studies conducted in our country, it has been reported that health literacy levels vary between low and moderate levels and only one third of the population has adequate or excellent health literacy. Health literacy directly affects women's health in any period of life. One of the periods when health literacy is needed is the climacteric period. Although it is a part of the natural life process, menopausal complaints and postmenopausal problems are observed in this period. Taking measures to alleviate menopausal complaints improves women's quality of life and ensures the maintenance of health. Health literacy will be an important tool in adopting healthy life behaviors and maintaining health in the menopausal period. Menopause-specific health literacy is defined as knowledge and beliefs that help to recognize, manage and evaluate menopausal symptoms. Jenabi et al. (2020) found that only 6.2% of menopausal women had adequate or good health literacy and that quality of life increased as this level increased. In a study by Takenaka and Sakai (2021) with menopausal women, it was found that women with low health literacy levels experienced more severe menopausal symptoms and had higher levels of depression. One of the important duties and responsibilities of women's health and diseases nursing is to provide education and counseling specific to women's life stages. In the literature, it is stated that receiving information about menopause positively affects women's health literacy. In this context, nurses should organize training programs to improve the quality of life of menopausal women and provide consultations related to the needs and try to increase awareness of health literacy in this period. By increasing menopausal health literacy, it can be ensured to cope with complaints more effectively, to improve quality of life, and to protect and maintain health.