Akademik Veri Yönetim Sistemi
2. ULUSLARARASI DİL VE UYGULAMALI DİLBİLİM ÇALIŞMALARI KONFERANSI (ICOLALS 2024) , Öğr. Gör. Dr. Maide YILMAZ, Editör, Gazi Üniversitesi Yayınları, Ankara, ss.6-16, 2024
İnsanlık tarihi boyunca toplumlar, kendilerinden farklı coğrafi ortamlarda yaşayan, farklı toplumlardan veya komşu kavimlerden kendi fillerinde olmayan kelimeler öğrenmişler ve bu öğrendikleri kelimeleri dil yapılarına uydurarak kullanmışlardır. Bu kelimeler, Türkçede alıntı, alıntı kelime veya ödünç kelime kavramlarıyla kullanılmaktadır. Arapçada bu tür kelimeler için kullanılan iki kavram öne çıkmaktadır. Bunlar: Daḫîl/دخيل ve taʿrîb/تعريب kavramlarıdır. Daḫîl, Arapçaya girmiş bir kelimenin aslına ve yapısına dokunmadan Arapça harflerle yazılarak Arapçada kullanılmasıdır. Taʿrîb ise, Arapçada olmayan bir kelimenin Arapça dil yapısına uydurularak kullanılır hale getirilmesidir. Bu işlem sırasında yabancı kelimeye harf ekleme, kelimeden harf eksiltme, hareke/sesli harf ekleme veya harekelerin/sesli harflerin yerlerini değiştirme eylemleri yapılabilir. Böylece yabancı kelime Arap dil yapısına uygun hale getirilerek seslendirilmesi ve kullanılması kolaylaştırılır. Bu şekilde kelimelerin fiilleri de türetilerek kullanılmaktadır. Bu tür kelimelerin fiillerinin genellikle faʿlele/فعللة kalıbında türetildiği görülmektedir. Örneğin İngilizce asphalt, Türkçede asfalt olarak kullanılan kelime Arapçaya da أسفلت şeklinde girmiş ve hem mazi/geçmiş zaman asfaltladı/تَ لَ ْسفَ , hem muzari/geniş zaman asfaltlar, ِف ُت/asfaltlamaktadır ْ سلَ ُي hem de mastar olarak asfaltlamak anlamında ةَتَل ْسفَ şeklinde türetilmiş olup kullanılmaktadır. Bu çalışmada özellikle modern anlamda batıdan Arapçaya girmiş ve fiili de türetilmiş yabancı kelimelerin Arapçada kullanım örneklerine yer verilmiştir. Bu çalışmanın, Arapça çevreleri ve Arapça öğrencileri açısından faydalı olacağı düşünülmektedir.