Türk Erişilebilirlik Standardı TS 9111'deki Merdiven Basamak Burun Çıkıntısı Yönlendirmesine Bir Eleştiri
Türkçe Özet:
Genellikle komite uzlaşısıyla, tarihsel emsal, yaygın uygulama ve deneysel verilere dayanılarak oluşturulan yapı yönetmelikleri ve standartları, kamu güvenliğinin sağlanmasında kritik öneme sahiptir. Bu makale, merdiven tasarımına ilişkin Türk yapı düzenlemelerine yönelik eleştirel bir analiz sunmakta; özellikle erişilebilirlik standardı TS 9111 (2011 sürümü) ve bu standarttan türetilen rehber dokümanlardaki hatalı merdiven basamak burun çıkıntısı (nosing) yasağını/tavsiyesini mercek altına almaktadır. TS 9111'in, atıf yaptığı uluslararası kaynak dokümanlar (özellikle ABD ADA Standartları) ve yerleşik güvenlik/ergonomi araştırmaları ile karşılaştırmalı olarak incelenmesi yoluyla, bu makale, söz konusu burun çıkıntısı yasağının/olumsuzlamasının uluslararası en iyi uygulamalardan kritik düzeyde sapan önemli bir hatalı yorumlama ve potansiyel çeviri hatası teşkil ettiğini göstermektedir. Analiz, uygun boyutlandırılmış burun çıkıntılarının, adım hatalarını ve düşmeleri önlemedeki belgelenmiş güvenlik faydalarının altını çizmekte; bunu, çıkıntının hiç yapılmaması veya hatalı detaylandırılmasının (örn. aşırı kenar yuvarlatma) yarattığı tehlikelerle karşılaştırmaktadır. Merdivenle ilgili kazaların yüksek sıklığı ve ciddi sonuçları göz önüne alındığında, makale, TS 9111 ve ilişkili Türk teknik kılavuzlarının acilen revize edilmesi gerektiğini savunmaktadır. Ayrıca, zorunlu gereklilikleri tavsiyelerden açıkça ayırt etmek için düzenleyici dilde daha fazla netlik sağlanmasını ve ulusal standartların formülasyonunda güncel pratikler ile ilgili bilimsel bulgulara atıfta bulunan daha sağlam, kanıta dayalı bir yaklaşımın benimsenmesini önermektedir.
Anahtar Kelimeler: Merdiven Tasarımı, Yapı Yönetmelikleri, Standartlar, TS 9111, Basamak Burun Çıkıntısı, Yaya Güvenliği, Erişilebilirlik, Yönetmelik Hatası, Standart Oluşturma, Türkiye.
A Critique of Stair Nosing Guidance in Turkish Accessibility Standard TS 9111
English Abstract:
Building codes and standards, typically formulated through committee consensus drawing on precedent, common practice, and empirical data, are critical for ensuring public safety. This article presents a critical analysis of Turkish building regulations concerning stair design, specifically scrutinizing the accessibility standard TS 9111 (2011 ed.) and derivative guidance documents regarding their erroneous prohibition of stair nosings. Through a comparative examination of TS 9111 against its purported international source material (notably the US ADA Standards) and established safety/ergonomics research, this paper demonstrates that the nosing prohibition constitutes a significant misinterpretation and potential mistranslation, deviating critically from international best practices. The analysis underscores the documented safety benefits of appropriately dimensioned nosings in preventing missteps and falls, contrasting this with the hazards posed by their omission or incorrect specification (e.g., excessive edge rounding). Given the high incidence and severe consequences of stair-related accidents, the paper argues for the urgent revision of TS 9111 and associated Turkish technical guidelines. It further advocates for enhanced clarity in regulatory language to explicitly differentiate mandatory requirements from recommendations and calls for a more robust, evidence-based approach to the formulation of national standards, referencing contemporary praxis and relevant scientific findings.
Keywords: Stair Design, Building Codes, Standards, TS 9111, Stair Nosing, Pedestrian Safety, Accessibility, Regulatory Error, Code Formulation, Turkey.
