Akademik Veri Yönetim Sistemi
33. Ulusal Türk Ortopedi ve Travmatoloji Kongresi, Antalya, Türkiye, 5 - 10 Kasım 2024, cilt.58, ss.158-159
Amaç: Östrojen maruziyetinin bir göstergesi olarak menarş yaşı, menopoz yaşı, laktasyon süresi, gravida ve parite ile osteoporoz arasındaki ilişkiyi değerlendiren birçok çalışma mevcuttur (1-4). Ancak sık kullanılan bir kırık riski hesaplama yöntemi olan Fracture Risk Assessment Tool’da (FRAX), erken menopoz haricinde bir obstetrik parametre bulunmamaktadır (5). Kemik mineral dansitesi ölçülmeden hesaplanan FRAX majör osteoporotik kırık skoruna göre, Birleşik Krallık Ulusal Osteoporoz Rehberi grubu (NOGG) hastaları çok yüksek, yüksek ve düşük risk olarak gruplamakta ve buna göre bir tedavi algoritması oluşturmaktadır (Şekil 1) (6). FRAX’ın obstetrik parametreleri içermesi, risk değerlendirmesinin isabetini artırabilir. Bu konuda literatürde bir araştırma bulunmamaktadır. Amacımız, osteoporotik kırık geçirmiş olan postmenopozal hastalarda, FRAX risk grupları içerisinde yapılacak analizde, esas olarak düşük risk grubunda bulunan hastalarda, yüksek risk grubuna göre menarş yaşı ve obstetrik öykü açısından fark olup olmadığını değerlendirerek, FRAX’ın düşük risk belirtmesine rağmen kırık geçiren hastalarda hesaba katılmamış faktörlerin rolünü araştırmaktır. Yöntem: Etik kurul onayı sonrası, 2019-2023 arasında postmenopozal osteoporotik radius distal uç, femur proksimal veya lomber vertebra kırığı geçiren, ve X(Kör) Ortopedi ve Travmatoloji bölümünde tedavi almış olan 45 yaş üzeri hastalar dahil edilmiştir. Hastalara telefon ile ulaşılıp FRAX skoru hesaplaması için gerekli parametreler ve obstetrik öykü sorgulanmıştır. Veri toplanması sonrası hastaların ait olduğu risk grupları Şekil 1’e göre ayrılmıştır (6). Düşük risk grubunda bulunan hastalarda yüksek gruba göre obstetrik öykü (menarş yaşı, menopoz yaşı, laktasyon süresi, gravida ve parite) açısından fark olup olmadığı değerlendirilmiştir. İstatistiksel değerlendirme için Jamovi yazılımı kullanılmıştır (7). Araştırma verilerinin normal dağılıma uygunluğu Kolmogorov-Smirnov testi ile belirlenmiştir. Normal dağılıma uymadığı belirlenen veriler için Mann Whitney U testi kullanılmıştır. Veri analizinde anlamlık düzeyi p< 0,05 alınmıştır. Bulgular: Toplamda 328 hastaya ulaşılmıştır. FRAX skoru hesaplaması sonrası sırasıyla 85, 191 ve 52 hasta yüksek, orta ve düşük risk grubunda bulunmuştur. Yüksek ve düşük risk grupları karşılaştırıldığında menarş yaşı, laktasyon süresi, gravida ve parite arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır (Tablo 1). Menopoz yaşının ise anlamlı olarak farklı olduğu görülmüştür (düşük ve yüksek grupta sırasıyla, 49,3 ve 46,4) (Tablo 1). Orta risk grubu incelendiğinde, bu grubun düşük risk grubuna benzediği görülmüştür ve anlamlı bir fark saptanmamıştır (p>0.05). Çıkarımlar: Erken menopoz, FRAX’ta risk oranını artıran bir parametredir. Bu sebeple yüksek risk grubunda daha erken menopoz görülmesi beklenen bir sonuçtur. Sonuç olarak, çalışmamızda obstetrik öykü ve menarş yaşının FRAX değerlendirmesine eklenmesinin mevcut kırık riski yönetimine ek bir katkı sağlamadığı görülmektedir