Tasarım Tabanlı Araştırma Modelinin Endüstriyel Tasarım Disiplininde Kullanımı

Öz: Tasarım tabanlı araştırma, eğitim ve öğrenme pratiğini geliştirmek için teorik araştırma ve tasarımı birleştiren bir yaklaşımdır. Bu yaklaşım, eğitim alanında başlamış olmasına rağmen, teori ve uygulama arasında köprü kurması ile diğer disiplinlere de fayda sağlama kapasitesine sahiptir.

Amaç: Bu çalışmada tasarım tabanlı araştırmanın endüstriyel tasarım disiplininde nasıl kullanılabileceği araştırılmıştır. Bu bağlamda tasarım tabanlı araştırma katılımcı tasarım perspek- tifinden ele alınarak alana yenilik getirilmiştir. Bu yaklaşımın hem tasarım sürecini zenginleştireceği hem de kullanıcının tasarım sürecinde aktif bir rol almasını teşvik edeceği öngörül- müştür.

Yöntem: Çalışmada söz konusu yaklaşımın avantajlarına örnek teşkil edecek bir mobil uygulama tasarımı modeline odaklanıl- mıştır. Uygulamanın ilk tasarım sürecinde alan yazından elde edilen bilgilerin yanı sıra, tasarımcılar ile anket gerçekleştiril- miştir. Tasarlanan mobil uygulama prototipinin kullanıcı test- leri hem tasarımcılar hem de kullanıcılar ile gerçekleştirilmiş olup; sesli düşünme ve görüşme yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen veriler, içerik analizi yapılarak kodlanmış, temalara göre organize edilmiş ve elde edilen bulgular yorumlanmıştır.

Bulgular: Literatür ve anket bulguları, ilk prototipin oluşturul- masına rehberlik etmiştir. Tasarım tabanlı araştırmanın yine- lenen süreci içerisinde iki adet ana saha çalışması gerçekleşti- rilmiştir. İlk çalışmada elde edilen veriler tümevarımcı şekilde analiz edilerek kodlanmış ve 4 tema altında toplanmıştır: ara- yüz, içerik, işletim ve zihinsel durum. Bu temalar altında pro- totip tekrar tasarlanarak bir çalışma daha gerçekleştirilmiştir. Bu süreç içerisinde elde edilen bulgular ile uygulama tasarımı tamamlanmıştır.

Sonuç: Tasarım tabanlı araştırma teori ve pratik arasında köp- rü işlevi görmesi, katılımcıları merkeze alması, sürekli iyileş- tirmeye fırsat vermesi ile birçok disiplinde kullanılabildiği gibi endüstriyel tasarım disiplininde de kullanılabileceğini göster- miştir.

Anahtar Kelimeler: Tasarım Tabanlı Araştırma, Endüstriyel Tasarım, Teorik Bilgi Üretimi, İnterdisipliner Çalışmalar