Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı ve Ders Kitaplarının Sosyoloji Konuları Açısından İncelenmesi


Creative Commons License

GÖRÇAM K. S., Kılıçoğlu G.

Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, cilt.28, sa.1, ss.235-248, 2024 (Hakemli Dergi) identifier

Özet

Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı ve ders kitabı, sosyal hayatın çeşitli alanlarında ve toplumsal yaşamı düzenleme noktasında sosyoloji disipliniyle birlikte çalışır. Bu ilişkiden hareketle yapılan bu çalışmada sosyal bilgiler dersi öğretim programı ve ders kitaplarının içeriğinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma, Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından onaylanmış olan ortaokul düzeyindeki sosyal bilgiler dersi ders kitapları incelenerek gerçekleştirilmiştir. Araştırma, doküman analizi yöntemi ile gerçekleştirilmiş ve elde edilen veriler betimsel bir yaklaşımla analiz edilmiştir. Araştırma kapsamında öğretim programı ve ders kitabı analiz edilirken ele alınan sosyoloji konularının başlıkları; İnsan ve Toplum, Toplumsal Gruplar, Toplumsal Bir Kurum Olarak Aile, Toplumsal Bir Kurum Olarak Hukuk, Toplumsal Değişme, Toplumsal Bir Kurum Olarak Sosyoloji, Toplumsal Hareketlilik, Toplumsal Tabakalaşma ve Eşitsizlik, Etnik Sosyoloji, Küreselleşme ve Toplumsal Etkileri, Siyaset, Kültür ve Medeniyet olarak belirlenmiştir. Çalışmada, “Birey ve Toplum” öğrenme alanında sosyoloji disiplininin içeriğine geniş bir şekilde yer verilirken, özellikle “İnsanlar, Yerler ve Çevreler”, “Bilim, Teknoloji ve Toplum” ve “Küresel Bağlantılar” öğrenme alanlarında sosyoloji disiplini ile ilgili içeriklerin eksik olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. Ayrıca, kavramlar, beceriler ve değerler açısından yapılan inceleme, özellikle kavramlar açısından zengin verilere ulaşıldığını göstermektedir. Çalışmada elde edilen sonuçlar doğrultusunda, sosyal bilgiler dersi öğretim programında ve ders kitaplarında, sosyoloji disiplini ile ilgili kavramların tüm öğrenme alanlarında ve farklı sınıf düzeylerinde eşit bir şekilde sunulması gerektiği yönünde önerilerde bulunmuştur.
This study aimed to scrutinize the social studies curriculum and textbooks through the lens of sociology, focusing on their coverage of various societal aspects. The investigation centered on the middle school social studies curriculum and textbooks, employing document analysis to descriptively evaluate the research data. The analysis touched on several sociology-related topics, including "Individual and Society," "Social Groups," "Family as a Social Institution," "Law as a Social Institution," "City and Urbanism as a Social Phenomenon," "Social Change," "Sociology as a Social Science," "Social Mobility," "Social Stratification and Inequality," "Ethnic Sociology," "Globalization and Its Social Impacts," "Politics," "Culture and Civilization," and "Civil Society." The study found that while there was a significant emphasis on sociology within the "Individual and Society" learning domain, notable deficiencies existed in the coverage of sociological content within the "People, Places, and Environments," "Science, Technology, and Society," and "Global Connections" domains. Consequently, this research suggests that the social studies curriculum and textbooks should ensure a balanced representation of sociological concepts across all learning domains and grade levels to provide a comprehensive understanding of societal dynamics and structures.