Akademik Veri Yönetim Sistemi
Dil ve Edebiyat Araştırmaları, sa.27, ss.37-56, 2023 (Hakemli Dergi)
Çalışmanın amacı göç ve mültecilik konulu çocuk edebiyatı ürünlerini “Süreç” bağlamında incelemektir.
Süreç; yolculuğun gerekçesi, yolculuk öncesi, yolculuk ve yeni yer/yeni yaşam olmak üzere dört grupta ele
alınmıştır. Araştırmada; Arkadaşım Korku, Bavulumdaki Kırık Fincan, Bir Balina Bir Bavula Nasıl Sığar,
Dişe Diş, Hoş Geldiniz, Kayıp Köpek Üzüm, Savaşı Bitiren Sinek, Tarık ve Beyaz Karga, Tombik Balık
Denizler Hepimizin, Veda Öpücüğü olmak üzere on çocuk edebiyatı ürünü incelenmiştir. Kitapların seçiminde göç veya mültecilik olgusunun insan dışındaki bir canlı veya nesne yardımıyla ele alınmış olması,
belirleyici bir rol üstlenmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler ise içerik analizi türlerinden olan kategorisel analiz ile çözümlenmiştir.
Bir süreç olarak ele alınan göç olgusunda yolculuğun gerekçesi kimi zaman açıkça belirtilmiş kimi zaman
sezdirilmiştir. Yolculuk öncesinde yer değişikliğini reddetme, vedalaşma, çözüm üretmeye çalışma gibi
durumlar ve özlem, korku, endişe gibi duygu durumları yansıtılmıştır. İnceleme kapsamındaki kitapların çoğunda yolculuk süreci ele alınmamış; yolculuk süreci ele alınan kitaplarda ise genellikle yolculuk
sürecinin yaşattığı olumsuz durumlar ve hisler yansıtılmıştır. Yeni yer/yeni yaşam içerisinde ise; merak,
empati, özlem, korku, arayış, kabul görme/reddedilme, şüphe, hoşgörü, arkadaşlık, yalnızlık, sosyalleşme,
saygı, sevgi, umut, alışma gibi duygu, ihtiyaç ve durumlara yer verildiği tespit edilmiştir. Bu bağlamda;
çocuk edebiyatı ürünlerinin duygu durumlarının farkına varma, baş etme ve çözüm yolları arama noktasında yardımcı kaynaklar olabileceği, bununla birlikte kültürlerarası iletişimin fark edilmesini sağlayacağı
düşünülmektedir. Ayrıca insan dışındaki varlık ve nesnelerin, göç ve göçmenliğin yaşatabilecekleri ve hissettirebileceklerine ilişkin dikkat çekici unsurlar oldukları görülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Çocuk edebiyatı, Göç, Mültecilik, Çocuk kitapları, Göçmenlik