Akademik Veri Yönetim Sistemi
15. ULUSAL ÇOCUK GASTROENTEROLOJI, HEPATOLOJI ve BESLENME KONGRESI, Trabzon, Türkiye, 30 Mayıs - 01 Haziran 2024, ss.64-65, (Özet Bildiri)
Amaç: Sarkopeni, kas kitlesinin ve fonksiyonlarının azalması ile karakterize klinik bir durumdur. Çocuklarda sarkopeni varlığı
büyüme geriliği, nörogelişimsel gecikme ve cerrahi sonrası risk artışı ile ilişkili bulunmuştur. Bu çalışmada ekstrahepatik
portal ven obstrüksiyonu (EHPVO) tanısı ile izlenen çocuk hastalarda sarkopeni sıklığının saptanması amaçlanmaktadır.
Yöntem: Gazi Üniversitesi Çocuk Gastroenteroloji Bilim Dalı’nda 2000 ile 2024 yılları arasında EHPVO tanısı alan hastalar
çalışmaya alınmıştır. Herhangi bir nedenle bilgisayarlı tomografi (BT) çekilen hastaların L3-4 ve L4-5 seviyelerindeki aksiyel
görüntülerden her iki psoas kası yüzey alanı toplanarak (t-PKYA) z skorları hesaplanmış ve -2 SD’nin altındakiler sarkopeni
olarak kabul edilmiştir. t-PKYA, hastaların boylarının karesine bölünerek (t-PKYA/m2) psoas kas indeksi (PKİ) hesaplanmıştır.
Hastaların demografik verileri, BT çekildikleri tarihteki vücut ağırlığı ve boy ölçümleri kaydedilerek analiz edilmiştir.
Bulgular: Çalışmaya EHPVO tanısı alan 125 hastadan BT görüntülerine ulaşılan 1-16 yaş arası 66 hasta alındı. Hastaların
%39,4’ü (26/66) kız, yaş ortalaması 9,4 ± 4,1 idi. Hastaların %68,2’sine (45/66) proksimal splenorenal şant cerrahisi uygulanmıştır.
Yapılan değerlendirmede L3-L4 ve L4-L5 seviyelerinden hesaplanan t-PKYA, t-PKYA z skorları ve PKİ arasında
korelasyon saptanmıştır (sırasıyla p<0,001, r=0,95; p<0,001, r=0,67; p<0,001, r=0,8). Çalışmaya alınan hastalarda sarkopeni
sıklığı L3-4 seviyesi temel alındığında %53, L4-5 seviyesi temel alındığında ise %39,4 bulunmuştur. Hastaların %16,7’si zayıf,
%15,2’si bodur ve %28,7’si zayıf ve/veya bodur idi. Malnütrisyonu olan hastalarda sarkopeni sıklığı daha fazla idi(Tablo
1). Sarkopeni ve malnütrisyonu birlikte olan olgular (sarkopenik malnütrisyon) sıklığı %22,7 olarak saptanmıştır. Hastaların
L3-4 ve L4-5 seviyesindeki t-PKYA z skorları ile vücut ağırlığı, boy ve beden kitle indeksi z skorları arasında korelasyon
saptanmıştır(Tablo 2).
Sarkopeni ve malnütrisyon ilişkisi / t-PKYA z skorları ile antropometrik ölçüm z skorlarının korelasyonu
Tablo 1. Sarkopeni ve malnütrisyon ilişkisi
Sarkopeni kriteri Malnütrisyon olan Malnütrisyon
olmayan p değeri
L3-4 z skoru <-2 %78,9 %42,6 0,013
L4-5 z skoru <-2 %68,4 %27,7 0,005
Tablo 2. t-PKYA z skorları ile antropometrik ölçüm z skorlarının korelasyonu
Sarkopeni kriteri Vücut ağırlığı z
skoru Boy z skoru Beden-kitle indeksi
z skoru
L3-4 t-PKYA z skoru r=0,42; p<0,001 r=0,31; p=0,011 r=0,28; p=0,022
L4-5 t-PKYA z skoru r=0,47; p<0,001 r=0,28; p=0,021 r=0,45; p<0,001
t-PKYA: total psoas kası yüzey alanı
Sonuç: EHPVO hastalarında malnütrisyon sıklıkla eşlik etmektedir ve malnütrisyon varlığı ile sarkopeni sıklığı artmaktadır.
Malnütrisyonu olmayan olgularda da sarkopeninin saptanmış olması sarkopeni gelişimi üzerinde malnütrisyon dışı faktörlerinde
etkili olduğunu düşündürmektedir. Çalışmamız EHPVO’da sarkopeni sıklığını gösteren literatürdeki ilk çalışmadır.
Sarkopeninin cerrahi prognoz üzerine etkilerini değerlendiren çalışmalara da gereksinim vardır.
Anahtar Kelimeler: Ekstrahepatik portal ven obstrüksiyonu, sarkopeni, malnütrisyon, psoas kası yüzey alanı