Akademik Veri Yönetim Sistemi
XXV. Ulusal Pediatrik Endokrinoloji & Diyabet Kongresi, Antalya, Türkiye, 6 - 10 Ekim 2021, cilt.1, sa.138, ss.493-494, (Özet Bildiri)
GİRİŞ: İntrakraniyal kistler nadiren klinik bulgu veren, genellikle tesadüfen saptanan benign
lezyonlardır. Bununla birlikte literatürde endokrinopatilerle seyreden intrakraniyal kist
olguları da tanımlanmıştır. Bu çalışmada, son 10 yılda kliniğimize görüntüleme sonucu ile
konsülte edilen ya da bölümümüzde izlenirken intrakraniyal kist saptanan olgularda
endokrinopati sıklığının değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
BULGULAR: Bölümümüzde intrakraniyal kist ile izlenen 46 hastanın %70’i kız, %30’u erkekti.
Hastaların ortalama yaşı 9,2 ± 5 idi. Hastaların %59’u pineal kist (n:27), %22’si rathke kleft
kisti (n:10), %15’i araknoid kist (n:7), %4’ü pars intermedia kisti (n:2) ile izlenmekteydi. Eşlik
eden endokrinopati sıklığı araknoid kist ve rathke kleft kisti olan hastalarda pineal kisti
olanlara kıyasla oldukça fazla idi. Araknoid kistte %71, rathke kleft kistinde %60, pineal kistte
ise %22 olarak saptandı. En sık saptanan endokrinopati ise hastaların %17’sinde görülen
santral puberte prekoks (n:8) idi. Bu hastaların tamamı kız cinsiyette idi. Büyüme hormonu
eksikliği hastaların %11’inde (n:5) saptandı. Rathke kleft kisti olan bir hastada santral
diabetes insipitus mevcut idi. Araknoid kisti olan 1 hastaya cerrahi tedavi uygulandı. Pineal
kisti olanların büyük bölümü rastlantısal saptanan kistler nedeniyle bölümüze konsülte edilen
hastalardı. Araknoid kist ve rathke kleft kistlerinin büyük bölümü ise endokrinolojik sorunları
nedeniyle yapılan MR görüntülemede saptanmıştı.
SONUÇ: Son yıllarda MR görüntülemenin artmasına bağlı olarak endokrinolojik sorunları olan
çocuklarda intrakraniyal kist tanısı konulma sıklığı artmıştır. İntrakraniyal kistler çeşitli
hormon disfonksiyonlarına sebep olabilirler. Araknoid kistlerin hipotalamus - hipofiz aksına
yakın olması halinde sıklıkla endokrinolojik sorunlara yol açtıkları bilinmektedir. Rathke kleft
kistlerinin gelişimsel süreçte rathke kese kalıntısından köken aldığı ve kist boyutuyla ilişkili olarak hipofizer disfonksiyona yol açabileceği düşünülmektedir. Pineal bezden salgılanan
melatonin gonadotropin inhibisyonunda rol oynar. Pineal kist olması durumunda ise bu
inhibisyonun ortadan kalkarak santral puberte prekoksa yol açabileceği düşünülmektedir.
Endokrinolojik bozukluğu olan çocukların değerlendirilmesinde intrakraniyal kistler akılda
tutulmalıdır. Tesadüfi saptanan intrakraniyal kisti olan hastalar ise endokrinolojik açıdan
periyodik olarak izlenmelidir.