Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tubav Bilim Dergisi, cilt.13, sa.2, ss.47-57, 2020 (Hakemli Dergi)
Bu araştırmanın genel amacı, uygulanan Olumlu Davranış Geliştirme Etkinlik Programının (ODGEP), öğrencilerin
zorbalık davranışlarının azaltılması ve zorbalık davranışları üzerindeki etkisinin incelenmesidir. Bu araştırma,
ODGEP’in, ilkokul öğrencilerinin, akran zorbalığı üzerindeki etkisini belirlemek üzere düzenlenen deneysel bir
çalışmadır. Araştırmada gruplararası ve gruplariçi karşılaştırmalar yapılacağı için yarı deneysel desenlerden, Ön Test
– Son Test Kontrol Gruplu desen kullanılmıştır. Desende bağımlı değişken, öğrencilerin akran zorbalığı düzeyleri,
bağımsız değişken ise akran zorbalığı üzerine etkisi incelenen “Olumlu Davranış Geliştirme Etkinlik Programı”
sürecidir. Araştırmanın çalışma gruplarında, Ankara İli Çubuk İlçesinde bulunan bir ilkokulda, 4. sınıfa devam eden
deney grubunda 36 (20 erkek, 16 kadın) ve kontrol grubunda 34 (16 erkek, 18 kadın) olmak üzere toplam 70 öğrenci
yer almıştır. Araştırmada veriler, Pişkin ve Ayas (2007) tarafından geliştirilen "Akran Zorbalığı Ölçeği: Çocuk Formu"
beşli Likert ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Pişkin ve Ayas’ın geliştirdiği ölçek 37 maddeden oluşmaktadır. Ölçek
kurban ve zorba ölçeği olarak düzenlenmiştir. Bu araştırmada sadece zorba ölçeği kullanılmıştır. ODGEP araştırmacılar
tarafından akran zorbalığı davranışlarının önlenmesi ve azaltılması amacıyla geliştirilmiştir. Programın geliştirilme
sürecinde 2 sınıf eğitimi, 2 psikolojik danışma ve rehberlik alanında uzman kişinin görüşlerinden yararlanılmıştır.
Program 6 hafta ve her hafta bir olmak üzere 6 etkinliğin yapılmasını öngörmektedir. Elde edilen veriler, normallik
testleri sonucunda parametrik test kullanmaya uygun olup olmadığına bakıldıktan sonra, araştırmada cevabı aranan
sorular bağlamında, gruplararası (deney-kontrol grupları) karşılaştırmalar için Bağımsız Örneklemler t Testi, gruplariçi
(öntest-sontest) karşılaştırmalar için de Bağımlı Örneklemler t Testi kullanılarak analiz edilmiştir. Sonuç olarak, hem
deney grubu öntest ve sontest zorbalık puanları arasında hem de deney grubu sontest ve kontrol grubu sontest zorbalık
puanları arasında istatistiki açıdan anlamlı fark bulunmuştur. Sonuç olarak, uygulanan deneysel işlemin (ODGEP)
olumlu etkilerinin olduğu, kontrol grubu öğrencilerinin zorbalık davranışlarında herhangi bir değişim olmamasına
rağmen deney grubunda önemli azalmaların görüldüğü söylenebilir.
The overall aim of this research is to examine the effect of the Positive Behavior Development Activity Program
implemented on the reduction of students' bullying behaviors and their bullying behaviors. This research is an
experimentalstudy designed to determine the effect of the Positive Behavior Development Activity Program on primary
school students' peer bullying. Since the intergroup and intragroup comparisons will be made in the research, the
pretest-posttest control grouped pattern, which is one of the semi-experimental designs, was used. The pattern
dependent variable is the “Positive Behavior Development Activity Program” process, which examines the peer
bullying levels of the students, and the independent variable is the effect on peer bullying. In the study groups of the
study, a total of 70 students, 36 (20 men, 16 women) and 34 (16 men, 18 women) in the experimental group attending
the 4th grade in a primary school in Çubuk District of Ankara Province. In the study, the data were collected using the
"Peer Bullying Scale: Child Form" five-point Likert scale developed by Pişkin and Ayas (2007). The scale developed
by Pişkin and Ayas consists of 37 items. The scale was arranged as the victim and bully scale. In this research, only the
bully scale was used. The Positive Behavior Development Program was developed by researchers to prevent and reduce
peer bullying behaviors. During the development of the program, the wrestling of the expert in the field of 2 class training, 2 psychological counseling and guidance was used. The program envisages 6 events, 6 weeks and once a
week. After looking at whether the data obtained is suitable for using parametric tests as a result of normality tests, in
the context of the questions sought in the research, Independent Samples t Test for intergroup (experiment-control
groups) comparisons and Dependent Samples t Test for intragroup (pretest-posttest) comparisons has been analyzed.
As a result, a statistically significant difference was found between both experimental group pretest and posttest
bullying scores and between experimental group posttest and control group posttest bullying scores. It can be said that
the experimental process (Positive Behavior Development Program) applied to this difference had positive effects and
that there was a significant decrease in the experimental group of students in the experimental group, although there
was no change in the bullying behavior.