Bu çalışmada, depremlerin jeomanyetik alan verileri ile ilişkisi incelenmiştir. Öncelikle konu kapsamında deneysel çalışma olarak 3-4 Kasım 2021 boyunca meydana gelen jeomanyetik fırtınanın etkileri, çalışmanın ikinci aşamasında ise 17 Kasım 2021 Düzce depreminin (M=4,8) jeomanyetik alanlar üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Bunun için gözlem (IZN) ve referans (PEG ve PAG) manyetometre istasyonlarında ölçülmüş jeomanyetik alanın X, Y ve Z bileşenlerinin verileri kullanılmıştır. Bu bileşenlerin zamansal çözünürlüğü 60 saniyedir. Ayrıca, jeomanyetik aktivite göstergesi olarak küresel jeomanyetik aktivite indisi (Kp) verileri kullanılmıştır. İlk önce Jeomanyetik fırtınadan ve depremden kaynaklı jeomanyetik anomalileri tespit etmek için istasyonlardaki jeomanyetik alan bileşenlerinin (X, Y, Z) jeomanyetik alan değişim oranı (ROG) ve jeomanyetik alan değişim oranı indeksi (ROGI) hesaplanmıştır. Daha sonra X, Y ve Z bileşenlerinin günlük değişimleri arasındaki ilişkiyi istatistiksel olarak tespit etmek için ROGI(X, Y, Z) değerlerini kullanılarak istasyon çiftlerinin (IZN-PEG, PEG-PAG ve IZN-PAG) korelasyon katsayıları (r) hesaplanmıştır. X, Y ve Z için gözlem ve referans manyetometre istasyonlarından elde edilen sonuçlar birbirleriyle karşılaştırılmıştır. Jeomanyetik fırtına boyunca IZN, PEG ve PAG için hesaplanan ROGI(X), ROGI(Y) ve ROGI(Z) değerlerinin çok benzer bir günlük değişime sahip oldukları tespit edilmiştir. 17 Kasım 2021 boyunca PEG ve PAG istasyonlarının ROGI(Y) değerleri birbirleriyle uyumlu bir günlük değişime sahipken, 08:15 EZ (Evrensel Zaman) ile 10:10 EZ arasında IZN istasyonunun ROGI(Y) değerlerinde bir artış (anomali) tespit edilmiştir. Bu sonuçlardan, IZN için tespit edilen anomalinin 17 Kasım Düzce depremi ile olası ilişkili sismomanyetik kaynaklı bölgesel öncül bir jeomanyetik anomali olarak değerlendirilebileceği öngörülmektedir.
In this study, the relationship between earthquakes and geomagnetic field data was investigated. As an experimental study, firstly, the effects of the geomagnetic storm that occurred during 3-4 November 2021, and in the second stage of the study, the effects of the 17 November 2021 Düzce earthquake (M=4,8) on geomagnetic fields were investigated. For this, data of X, Y and Z components of geomagnetic field measured at observation (IZN) and reference (PEG and PAG) magnetometer stations were used. The temporal resolution of these components is 60 seconds In order to detect geomagnetic anomalies caused by geomagnetic storm and earthquake, firstly, geomagnetic field change rate (ROG) and geomagnetic field change rate index (ROGI) were calculated for geomagnetic field components (X, Y, Z) of each station. Then, correlation coefficients (r) of station pairs (IZN-PEG, PEG-PAG and IZN-PAG) were calculated using ROGI(X, Y, Z) values in order to statistically determine the relationship between daily changes of X, Y and Z components. The results obtained from the observation and reference magnetometer stations for X, Y, Z were compared with each other. It was determined that ROGI(X), ROGI(Y) and ROGI(Z) values calculated for IZN, PEG and PAG have a very similar daily variation during the geomagnetic storm. During 17 November 2021, ROGI(Y) values of PEG and PAG stations have a compatible daily variation with each other while the ROGI(Y) values of IZN station have an increase (anomaly) between 08:15 UT (Universal Time) and 10:10 UT. From these results, it is predicted that the anomaly detected for IZN can be evaluated as a regional premise geomagnetic anomaly with seismomagnetic origin possibly related to the 17 November Düzce earthquake.
