Akademik Veri Yönetim Sistemi
4. Uluslararası Türk Dünyası Mühendislik ve Fen Bilimleri Kongresi, Antalya, Türkiye, 30 Kasım - 03 Aralık 2023, ss.489-499
Karbür içermeyen beynitik çelikler (KİBÇ), olağanüstü dayanım ve tokluk kombinasyonu sergileyen benzersiz
yüksek mukavemetli bir çelik sınıfıdır. Geleneksel beynitik çeliklerin aksine, KİBÇ, çeliğin tokluğunu ve
sünekliğini azaltan kırılgan bir faz olan sementit (Fe3C) içermez. Bunun yerine, mikroyapıları karbonca zengin
kalıntı östenit ve beynitik ferritten oluşur. Yüksek silisyum içeriği (Si> %1,5 ağ.) izotermal dönüşüm sırasında
karbür oluşumunu baskılayarak östeniti karbonca zengin hale getirir. Karbonca zengin kalıntı östenit ve ince
beynitik ferrit plakaları yüksek tokluk ve süneklikle birlikte çok yüksek dayanım değerleri elde edilmesini
sağlamaktadır. Pahalı alaşım elementleri içermeyen KİBÇ’ler, karmaşık üretim süreçleri gerektirmez ve basit
bir ısıl işlem çevrimleriyle üstün mekanik ve aşınma özellikleri sergilerler. KİBÇ’lerin en önemli
avantajlarından biri, uygun maliyetli bir üretim sürecini sürdürürken olağanüstü aşınma direnci elde
edilebilmeleridir. Bu kısa derleme, olağanüstü tokluk ve mukavemetleriyle bilinen karbür içermeyen beynitik
çeliklerin aşınma davranışını araştırmaktadır. Bu çelikler, çeşitli endüstrilerdeki aşınma yoğun uygulamalar
için potansiyel adaylar olarak ortaya çıkmıştır. Bununla birlikte, aşınma davranışlarına ilişkin anlayışımız
henüz başlangıç aşamasındadır. Benzersiz KİB mikroyapı, yüksek dislokasyon yoğunluğu, yüksek miktarda
kalıntı östenit ve silisyum gibi alaşım elementlerinin rolü, aşınma direncini önemli ölçüde etkilemektedir. Isıl
işlem parametrelerinin etkisini ve bunların mikroyapı ve aşınma davranışı üzerindeki etkilerini özetlenerek,
abrasif ve adhesif aşınma olmak üzere birincil aşınma mekanizmaları, gerinim sertleştirme kabiliyetleri,
toklukları ve kalıntı östenitin dönüşümü açısından tartışılmaktadır. Son olarak, özellikle karmaşık gerilme
durumları ve koşulları altında, aşınma sırasında mikroyapısal dönüşümlerin daha fazla incelenmesini teşvik
eden araştırma boşlukları açıklanmaktadır. Bu derleme, yüksek aşınma ortamlarında KİB-Ç’lerin
optimizasyonuna ve uygulanmasına yardımcı olarak gelecekteki araştırmalar için birincil bir çalışmadır.