Akademik Veri Yönetim Sistemi
MEKTEPLİ GAZETE , cilt.3, sa.21, ss.1-5, 2024 (Hakemsiz Dergi)
Ahbap
ve Akraba Kapitalizmi!
Dr. Öğr. Üyesi Mustafa KARAAĞAÇLI
G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi, EBB Öğr.
Üyesi.
1.Öndeyi
“Ahbap ve
Akraba Kapitalizmi!” konulu bu
çalışmanın amacı; devletin güçler ayrılığı ilkesinden
ve sosyal kapsayıcılıktan uzak izlenen
siyasi politikaların sonuçlarına Türkiye kamuoyunun dikkatini çekmektir. Çalışma; ilgili alan
yazın bulgularına ve yazarın postpozivitist görüşleriyle gözlemlerine dayalı
oluşturulmuştur.
Çalışma;
(1)Öndeyi, (2)Siyaset Bilim Politika Sanattır, (3)Siyaset ve Devlet, (4)Devletin Olmazsa Olmazı;
Güçler Ayrılığı İlkesi, (5)Güçler Ayrılığından
Uzaklığın Doğurguları, (6)Sosyal Kapsayıcılıktan Uzaklık Ahbap
ve Akraba Kapitalizmini Yaygınlaştırıyor!, (7)Vargı ve Yargı,
(8)Öneriler alt başlıklarında sistematize edilmiştir.
2.Siyaset Bilim Politika Sanattır
bir grup içinde, üyeleri arasındaki
davranışları düzenleme ve yönetme faaliyetleridir. Siyaset, toplumun kamu
düzeni ve yönetimi ile ilgilidir. Siyaset, kamu düzenini ve genel yönetimi
gerçekleştirmektir. Siyaset kurumunun yönetime yansıması hükümetler ve
iktidarlardır. İktidar Max Weber’e göre; toplumun yasal gücüdür (Weber, 2004).
Siyaset
kurumları seçme, seçilme, kamu yönetimi
ve kamu oyu oluşturma işlevlerinden dolayı diğer sosyal kurumlardan
farklıdır. Çünkü; siyaset kurumu
iktidarı ve uyguladığı politikalarla birilerinin veya bir grubun çıkarlarına ya da muhalefetine karşı yönetimler gösterebilir.
Güncel ahvalde
siyasetle politika birbirinin
yerine kullanıldığından ilgili
tartışmalar da yüzeysel
yapılmakta; görüş olarak ortaya
konulanların dayanaklarının
bilimsellik nitelikleri dikkate
alınmamaktadır.
Bilimsellikten
uzak yapılan siyasetin duyarlı ve estetik
olmasını beklemekte fazla
iyimserlik olmaktadır.
3.Siyaset
ve Devlet
Siyaset bir bilim devlet ise belli bir toprak parçası
üzerinde ortak amaçlar çerçevesinde örgütlenmiş, siyasi ve hukuki yaptırım
gücüne sahip en üstün otoritedir. Devlet olgusu insanların yerleşik hayata
geçmesiyle ortaya çıkmıştır.
Devletin diğer temel işlevlerini yeri gelmişken sıralamak gerekirse özet çizgilerle aşağıdaki yönlerle ilgili olduğu
görülmektedir:
· Temel ihtiyaçları karşılamak:
Vatandaşların ekonomik, sosyal, eğitim, sağlık ve kültürel ihtiyaçlarını
karşılamak.
· Güvenliği
sağlamak: Ülkenin toprak bütünlüğünü ve bağımsızlığını
iç ve dış tehlikelere karşı korumak
· Hak ve özgürlükleri korumak: Vatandaşların
temel hak ve özgürlüklerini güvence altına almak ve adaleti sağlamak.
· Milli çıkarları korumak:
Ülkenin iç ver dış sınırları içinde milli çıkarlarını korumak (Karaağaçlı,
2021: 70-71).
Böylesine çok yönlü; işlevleri siyaset
bilimiyle devlet aracılığıyla
yerine getirmenin dayanılmaz hafifliği
önce yönetenleri sonra
yönetilenlere yansıyacağı yadsınamaz
bir gerçektir. Tam tersi durumda
ise iktidarın güç
zehirlenmesi bütün güçler ayrılığını yok edecektir.
5.Güçler
Ayrılığından Uzaklığın
Doğurguları
Devletin
temelini ve diğer işlevlerini tümel olarak kapsayan ilke; “güçler ayrılığıdır.” Güçler ayrılığından uzak devlet, vatandaşın tümünü kucaklayamaz, adaletli olamaz. adaleti
zedeler, adaleti yozlaştırır.
Oysa;
Sokrates’in devlet ve yönetim
mottosu olan; “a d a l e t, yönetimden öndedir” (Platon, 2022).
Güçler
ayrılığının yok edilmesinin belirgin doğurguları;
·
Siyasal ve politik süreçler kirlenir.
·
Siyaset kurumu kötüye kullanılır.
·
Siyaset
rant aracı olur.
·
Ekonomik kaynaklar özelleşir.
·
Ahbap
ve akraba kapitalizmi oluşur.
·
Kamu
minimalleşir.
·
Özel kurumlar öne çıkar.
·
Bir toplumun yaşaması için
yaşamsal önem ve değerde
olan, aile, eğitim, sağlık, ekonomi ve
kalıp değer inançlar örselenir,
zamanla yok olur.
Devletin
temelini oluşturan “güçler ayrılığı” ilkesinden uzaklığın yukarı
satırlarda sıralan doğurguları tümelde vatandaş birey-devlet
etkileşimini azaltır. Devletin bireylerine bireylerin de devlete
yabancılaşmasını dolayısıyla sosyal
kapsayıcılıktan kopukluklara
neden olur.
6.Sosyal Kapsayıcılıktan Uzaklık Ahbap ve
Akraba Kapitalizmini Yaygınlaştırıyor!
Kapsayıcılık bireyleri; bulunduğu bağlama, ortama
ve duruma ötekileştirmeden amasız
ve fakatsız dahil etmedir. Kapsayıcılık, bireylerin katkılarına, varlığına ve
bakış açılarına ne kadar değer verildiğini göstermedir. Kapsayıcılık, insanların kendi varlıklarını sosyal ve kültürel iklimlerini ayrıştırmadan dikkate almadır.
Sosyal
kapsayıcılık, yaşam döngüsü
içerisinde insanın önemine, payına ve rolüne vurgu yaparak; kimlikleri
nedeniyle dezavantajlı olan bireylerin ve grupların sağlık, eğitim, güvenlik,
ulaşım, barınma, istihdam gibi hizmetlere erişimini iyileştirmektir
(Bauman, 2016 ve Karaağaçlı, 2021).
Sosyal kapsayıcılığın temel amacı, bireylerin eğitim-öğretim
potansiyellerini, sosyolojik ve ekonomik koşullarını iyileştirmek,
sosyo-kültürel yaşama uyumlarını sağlamaktır.
Sosyal kapsayıcılık
olmazsa, devletin kaynakları
bir kesime sunulur. Ahbap
ve akraba kapitalizmi oluşur.
Oysa; siyaset vatandaş
bireylere en üst düzeyde
hizmet götürme kurumudur. Çünkü;
siyaset kurumunun asli görev tanımı; “memleketteki tüm kesimlerin inanç, etnik köken, yaş, cinsiyet, cinsel yönelim, siyasi
görüş, mülkiyet, engellilik durumu fark etmeksizin hizmet etmektir.”
7.Yargı
ve Vargı
İnsanın temel ihtiyaçlarının karşılanması yaşamsal önemdedir. İhtiyaçlarının karşılanması için ekonomik kaynaklara ihtiyaç
vardır. Çünkü; “insan ekonomik bir varlıktır” (Karl Marx). Ekonomik kaynakların; sosyal kapsayıcılık yaklaşım,
usul ve esaslarıyla kullanılması ise
birey-devlet aidiyetini de yükselten
nitelikler taşımaktadır.
Türkiye coğrafyasındaki kapitalizmin son hali
olan yeni özneli sosyo-ekonomik politikalar sosyal kapsayıcılıktan uzak
özellikler taşımakta, ahbap-akraba
ekonomisini ve istihdamını
artırmaktadır. Bu durumun giderilmesi
için devletin yasama-yürütme-yargı temelinde güçler ayrılığı ilkesinin bilimsel olarak uygulanmasına ihtiyaç bulunmaktadır.
8.Öneriler
“Ahbap ve Akraba Kapitalizmi” konulu bu çalışmanın
yargısı ve vargısı
doğrultusunda şu önerilerin ulusal
ölçekte dikkate alınmasında yarar görülmektedir:
· Toplumsal
yaşamda eğitim, hukuk, ekonomi, sosyo-kültürel alanlarında bilim temelli nesnel ve adaletli siyaset hizmetleri
uygulanmalı, ahbap-akraba
kapitalizminden vazgeçilmelidir.
· Politikada
olup bitenlere ve siyasete laik ve bilimsel temeller kazandırılınca siyasi
partiyle devletin aynı görülmesinin de
(!) önüne geçilmiş olacağı unutulmamalıdır (Karaağaçlı, 2024-2).
Kaynaklar
Bauman, Z. (2016). Sosyolojik Düşünmek.
Çev: Abdullah Yılmaz. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Karaağaçlı, M. (2021). Eğitimin Sosyolojisi. İkinci Yazım
İkinci Basım. Ankara: Baskı ve Cilt:Bizim Büro Basımevi Yayın Ve Dağıtım
Hizmetleri Sanayi Ve
Tic. Ltd. Şti.
ISBN–978-605-62357-9-5. Bandrol Seri No Aralıkları: THG-SOP: 983928-983982.
Karaağaçlı, M. (2024-1). Sosyal Kapsayıcılıktan Uzaklık
Okul Terkini Artırıyor! www.mektepligazete.com. köşe
yazıları. 02.06.2024.
Karaağaçlı, M. (2024-2). Partiyi Devlet Görme, Siyasi
Şaşılıktır! www.mektepligazete.com.
köşe yazıları. 07.07.2024.
MEB. (1973). Milli Eğitim Temel
Kanunu. Ankara: TBMM. Kanun No:
1739.
Platon (2022). Sokrates’in Savunması. İstanbul: Cumhuriyet
Eki.
TBMM. (1982) Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. Ankara:
TBMM. 2709 Sayılı Kanun, 7.11.1982.
TİEK
(2016).Türkiye İnsan Hakları ve
Eşitlik Kurumu Kanunu. Kanun No:6701,
Resmi Gazete No: 29690.
Weber, M.
(2004). Sosyolojinin Temel Kavramları. Çeviren: Medeni Beyaztaş. Efkar Yayınevi.
____________
İletişim
ve Erişim
Dr. Öğr. Üyesi, G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi, EBB
Öğr. Üyesi.
7e-posta
: mkara@gazi.edu.tr
ORCID :
https://orcid.org/0000-0003-3488-1021
Web (1):
w3.gazi.edu.tr/~mkara
Web (2): https://avesis.gazi.edu.tr/mkara
Web (3): www.yurtspor.com
Web (4): www.mektepligazete.tebeşir
Web (5): www.mektepligazete.bülten
Facebook
(1): Kirizma
Facebook (2): Mustafa Karaağaçlı
Twitter
: M_Karaagacli_
İnstagram : mustafakaraagacli1
Blog :kirizma.blogspot.com