Bu araştırma günümüzde yaygın olarak kullanılan sosyal medya platformlarından biri olan Instagram'da yer alan tarih konulu memleri incelemeyi amaçlamaktadır. Bu amaçla gençler arasında popüler olan Instagram’da yine sosyal medya kullanıcıları tarafından üretilmiş ve geniş bir kitleye ulaşmış olan tarih konulu memler aracılığıyla tarihsel bilginin nasıl sunulduğuna dair sorulara cevap aranmış ve genel bir çerçeve çizilmeye çalışılmıştır. Türkiye'de geniş bir kullanıcı kitlesine sahip tarih konulu içerikler üreten üç Instagram sayfası (@tarihselmizah, @mizahsentarih, @avartarih) örneklem olarak seçilmiş ve bu sayfalarda paylaşılan içerikler nitel veri analizi yöntemiyle incelenmiştir. Veriler MAXQDA 24 yazılımı ile kodlanmış ve temalar oluşturulmuştur. Araştırmada tarih konulu memlerde kullanılan dil ve üslup ile tarihsel içerik analiz edilerek bu içeriklere yönelik temalar üzerinden mevcut durum tartışılmıştır. Çalışmanın sonucunda mevcut sosyal medya sayfalarınca paylaşılan memler tematik olarak kodlandığında askeri ve siyasi olayların; Türk tarihi ile yakın dönem Batı tarihinin ön planda olduğu belirlenmiştir. Buna karşılık sosyal, kültürel ve ekonomik tarihe ilişkin temaların daha sınırlı yer tuttuğu görülmüştür. Ayrıca tarihsel figürler arasında tarihte ön planda olan siyasi ve askeri liderlerin baskın şekilde yer aldığı buna karşılık bilim insanları, sanatçılar ve kadın figürlerin ise oldukça sınırlı temsil edildiği görülmüştür. Bu durum bu içerikleri üreten ve paylaşan kitlenin tarih algısının popüler tarih anlayışı çerçevesinde şekillendiği fikrinin altını çizmektedir. Bulgular dil ve üslup açısından incelendiğinde ise ağırlıklı olarak genç kullanıcı kitlesine hitap eden eğlenceli ve mizahi bir üslubun tercih edildiği belirlenmiştir. Bulgulardan hareketle tarih eğitimi özelinde dijital çağda doğup büyüyen genç neslin ilgi ve ihtiyaçlarına yönelik farklı platformlar üzerinden yapılan analizler yoluyla tarih anlatılarının farklı dijital bağlamlarda nasıl temsil edildiğine dair daha kapsamlı çalışmalar yapılması önerilmektedir.
This study aims to examine history-themed memes shared on Instagram, one of the most widely used social media platforms today. Specifically, it investigates how historical knowledge is presented through memes that are produced by social media users and has reached a wide audience on Instagram, a platform particularly popular among younger generations. Three Turkish Instagram accounts that regularly publish history-related content and have a substantial follower base (@tarihselmizah, @mizahsentarih, and @avartarih) were selected as the sample. The content shared on these accounts was analyzed using qualitative data analysis methods. The data were coded and thematized using MAXQDA 24. The study explored the language and tone used in history memes and analyzed their historical content, aiming to discuss current patterns through identified themes. Findings indicate that the majority of the memes focus on military and political events, with particular emphasis on Turkish history and modern Western history. In contrast, themes related to social, cultural, and economic history were found to be underrepresented. Additionally, historical figures portrayed in the memes were predominantly political and military leaders, while scientists, artists, and female figures received minimal representation. This imbalance underscores the notion that the producers and sharers of these memes are influenced by a popularized concept of history. In terms of language and tone, the memes largely employed an entertaining and humorous style, appealing to a young audience. Based on these findings, the study recommends conducting more comprehensive research on how historical narratives are represented across different digital platforms, especially in ways that address the interests and needs of digital-native generations in the context of history education.
