Bu çalışmanın amacı, ilkokul Türkçe derslerinde öğrencilerin temel başvuru kaynaklarından olan sözlüklerin öğrencilere ne kadar rehberlik yapabildiğini anlamaya çalışmaktır. Araştırma nitel araştırma desenlerinden durum çalışması deseninde yapılandırılmıştır. Çalışmada incelenen durumu ortaya çıkarabilmek için araştırma süreci önce doküman incelemesi ardından görüşmeler şeklinde aşamalandırılmıştır. Doküman inceleme sürecinde veri kaynağı olarak farklı yayınevleri tarafından ilkokul düzeyi için hazırlanmış dört adet sözlük ve ilkokul ikinci, üçüncü ve dördüncü sınıf Türkçe ders kitapları kullanılmıştır. Ders kitapları incelenerek üç sınıf düzeyi için metinler seçilmiş ve bu metinlerden öğrencilerin anlamını bilmediği kelimeler belirlenmiştir. Ardından seçilen kelimelerin açıklamalarına belirlenen sözlüklerden alınarak kelime listeleri oluşturulmuş ve sınıf öğretmenlerinden bu açıklamaların öğrenci düzeyi için ne kadar uygun olduğuna dair görüşleri alınmıştır. Bu süreçte 21 sınıf öğretmeni ve 18 ilkokul öğrencisi ile görüşmeler yapılarak veri toplanmış, elde edilen veriler betimsel analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. Görüşmeler sonucunda öğretmenlerin sözlüklerin sınıf seviyesine uygun olmaması ve anlamı bilinmeyen bir kelimenin açıklamasında yine öğrencilerin anlamını bilemedikleri bir kelimeyle karşılaşabilmeleri sebebiyle sözlüklerde yer alan açıklamaları öğrencilerin düzeyine uygun bulmadığı görülmüştür. Öğrencilerin sözlüklere ilişkin görüşleri incelendiğinde ise sözlük çalışmalarını eğlenceli buldukları, resimli ve büyük yazılı sözlüklerle çalışmayı istedikleri belirlenmiştir.
The purpose of this study is to understand the extent to which dictionaries, which are fundamental reference sources for primary school Turkish lessons, can guide students. The research adopts a case study design, which is one of the qualitative research designs. The research process includes document analysis and interviews to reveal the situation under investigation. Four dictionaries, prepared for the primary school level by different publishers, were used as data sources in the document analysis process, while interviews were conducted with 18 primary school students and 21 primary school teachers. In the document analysis stage, the study determined how unknown words mentioned in texts in primary school Turkish textbooks were explained in the dictionaries. As a result of the interviews, it was found that two of the dictionaries were not considered suitable for the students' level by the teachers, and the students preferred to work with illustrated and large-print dictionaries.
