Akademik Veri Yönetim Sistemi
Eğitim Bilimlerinde Araştırma ve Değerlendirmeler - I, Şehriban Kocca,Pınar Erten, Editör, Gece Kitaplığı, Ankara, ss.161-184, 2021
Osmanlı Devleti’nin batılılaşma hareketini takiben Mehter Takımları
yerine Bando takımları kurulması, Bandonun temel sazlarından biri olan
klarnet ihtiyacını ortaya çıkarmıştır. O dönemlerde Geleneksel Türk Müziği’nde klarnet kullanılmadığı ve eğitimi verilemediğinden, bu ihtiyacın
giderilebilmesi için Avrupa’da yaygın olarak kullanılan, repertuarı geniş ve farklı eğitim metotlarına sahip “Si Bemol” klarnet eğitimi verilmeye
başlanmış ve ülkeye yabancı eğitimciler getirtilmiştir.
Gerek bu dönemden günümüze uygulanan klarnet eğitim programlarından, gerekse kaynak bulma kolaylığı, kolay ulaşılabilir olması ve birçok müzik türüne eşlik edilebilen bir çalgı olmasından kaynaklı mesleki
müzik eğitimi veren kurumlardaki klarnet eğitiminde yaygın olarak “Si
Bemol” klarnet kullanılmaktadır.
Si bemol klarnet, ses perdeleri tampere sisteme uygun olarak geliştirilmiş bir çalgıdır. Bu sebeple, Geleneksel Türk Müziği’nde kullanılan
bazı makamları icra etmek ancak başka teknikler ya da doğal kullanımda
var olmayan perdeler ile mümkün olabilmektedir. Bu duruma ek olarak
si bemol klarnetin, transpoze bir çalgı olması ve Geleneksel Türk Müziği ile tonal müziğin ses sistemlerinin farklı olması, eğitim sürecine yeni
başlayan öğrenciler için içinden çıkılması güç durumlar oluşturmaktadır.
Bu durum makamsal eğitimin, ancak eğitim sürecinde temel pratiklerin
kazandırılmasından sonra daha ileri düzeyde öğrencilere verilebilmesine
sebep olmaktadır. Ayrıca, günümüzde halk arasında duyulan ilginin artmış, Türk Müziği tarafından kabul görmüş ve her tür çalgı grubunda kendine yer bulabilen klarnete mesleki müzik eğitimine başlayan öğrenciler
tarafından oldukça fazla talep olmaktadır. Fakat konservatuarlar dışındaki
mesleki müzik eğitimi veren kurumlarda yeterli sayıda kadrolu klarnet
öğretim elemanı bulunmamasından ve bu kurumlarda mesleki klarnet eğitiminin belirli standartlara sahip olmamasından kaynaklı, öğrenciler tarafından oluşan taleplere yeterli düzeyde cevap verilememektedir.
Mevcut durumda öğretim elemanları, TSK Armoni Mızıkası, Senfoni, Opera, Kültür Bakanlığı, TRT veya ulaşılabilen diğer kurumlardan
geçici görevlendirme ile getirtilmektedir. Geçici görevlendirme ile gelen
öğretim elemanları ya makamsal müzik kavramından ya da tonal/evrensel
müzik kavramından uzak olmakta, sadece bir tür üzerinde uzmanlaşmış
olmaktadırlar. Bu durum da, konservatuarlar dışında kalan mesleki müzik
eğitimi veren kurumlarda klarnet eğitimi görmekte olan öğrencilerin tek
yönlü kalmasına sebep olabilmektedir. Bu eksiklik kişisel farkındalıklar
ve ihtiyaca cevaben pratikte eğitimin ileriki yıllarında çözülebilmekte fakat teorik olarak hep bir karmaşa yaratmaktadır. Müzik eğitimcisi yetiştiren kurumların öğrenci alım sınavlarından, ara ve dönem sonu sınavlarına kadar neredeyse her alan dersinde öğrencilerden hem tonal hem de
makamsal eserler seslendirmeleri beklenmektedir. Fakat başlangıç klarnet
eğitimi düzeyinde öğrenilen seslerin yetersizliği ve pozisyon tersliğinden
kaynaklı makamsal eserleri geleneksel yazıldığı yerlerinden icra etmek
mümkün olamamaktadır. Tüm bu bilgilerin ışığında ve sorunlardan hareketle araştırmanın
problem cümlesi;
“Başlangıç düzeyi klarnet öğretim sürecinde makamsal eserlerin seslendirilme durumlarına yönelik nasıl bir çalışma modeli önerilebilir?”
olarak belirlenmiştir.