Akademik Veri Yönetim Sistemi
2.International Çankaya Scientific Studies Congress, Ankara, Türkiye, 28 - 29 Eylül 2023, cilt.1, ss.835-843
Ağır metal kirliliği, hızlı sanayileşmenin bir sonucu olarak, sucul ortamları etkileyen en
önemli problemlerden biri haline gelmiştir. Canlıların bünyesinden atılmaları zordur ve besin
zincirinde biyobirikim göstererek üst seviyedeki organizmalara kadar ulaşmaktadır. Ağır
metaller arasında kurşun yüksek toksisite gösteren metallerden biridir. Kurşun II asetat suda
çözünürlüğü yüksek olan bir kurşun bileşiğidir. Sucul organizmalar arasında midyeler, uzun
yaşam süreleri, bentik organizmalar olmaları, filtreleme ile beslenmeleri nedeniyle
kimyasallara çok fazla maruz kalmaktadırlar. Bu nedenle biyoindikatör tür olarak çevresel
izleme çalışmalarında önemlidirler. Kurşunun sucul canlılara olan etkisinin aydınlatılması
için, bu çalışmada kurşun asetatın tatlı su midyesi Unio delicatus Lea 1863 üzerine olan
etkileri araştırılmıştır. Hatay bölgesinden midyeler temin edilmiştir. Midyeler akvaryumlara
yerleştirilmiştir. Kurşun etkisinin belirlenmesi için, öncelikle LC50 değeri tespit edilmiştir.
Yapılan çalışmada, Unio delicatus Lea 1863 tatlı su midyeleri farklı konsantrasyonlarda
kurşun asetat bileşiğine maruz bırakılmıştır. Midyelerin kurşun asetat için 72 saatlik LC50
değeri Finney’in probit analiz yöntemine göre 259,8701 mg/L olarak hesaplanmıştır.
Kurşunun midye üzerindeki etkilerini izlemek için, hemosit sayısının değişimi araştırılmıştır.
Toplam hemosit sayısı midyenin stres yanıtı olarak kullanılan değerli bir immünolojik
parametredir. Midyeler, farklı subletal konsantrasyonlarda (0, 1, 2, 5, 10, 20, 50, 100 mg/L)
kurşun çözeltisine maruz bırakılmıştır. Maruziyetin 14. gününde midyelerden 1:1 oranında
%4’ lük formaldehitle sulandırılarak hemolemf sıvısı alınmıştır. Alınan hemolenf
örneklerinde toplam hemosit sayımı Thoma lamı kullanılarak ışık mikroskobu altında
yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, kurşun asetat çözeltisine maruz bırakılan midyelerin,
konsantrasyona bağlı olarak hemosit sayısında değişme gözlenmiştir. Toplam hemosit
değerleri, tek yönlü ANOVA istatistik yapılarak, karşılaştırma Tukey-Kramer Multiple
Comparisons Testi ile yapılmıştır. Kontrol grubuna göre, 1 mg/L konsantrasyon haricindeki
diğer tüm 2-100 mg/L arasındaki konsantrasyonlar için elde edilen fark istatistiki açıdan
anlamlı bulunmuştur. Toplam hemosit sayıları kontrol grubuna ve 1 mg/L konsantrasyonuna
göre istatistik olarak önemli düzeyde azalma göstermiştir (p<0,05).