Anadolu'dan Ege Tipinde Sualtı Buluntusu Bir Grup Bizans Seramiği


Creative Commons License

Bilici S.

Adalya, sa.4, ss.259-280, 2000 (AHCI)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Basım Tarihi: 2000
  • Dergi Adı: Adalya
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Arts and Humanities Citation Index (AHCI), International Bibliography of Art, TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.259-280
  • Gazi Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Anadolu'dan Ege Tipinde Sualtı Buluntusu Bir Grup Bizans Seramiği
Sema BİLİCİ

Bu araştırmada Alanya, Antalya, Bodrum, Burdur ve Fethiye Müzeleri'ndeki sualtı buluntusu 35 seramik kap değerlendirilmiştir.

İncelenen kase türündeki kapların tamamı koyu kiremit renkli (Munsell 5 YR 5/6), seyrek dokulu ve iri gözenekli hamurludur. Alçak halka kaideli, yayvan gövdeli kaplarda ağız formları çeşitlilik gösterir.

Çarpık, özensiz, kaba işçilikli kapların iç yüzleri astarlı ve sırlı, dış yüzleri ise astarsız ve sırsızdır. Bazı örneklerin dış ağız yüzeyinin de astarlı olduğu görülür. Sır rengi olarak, şeffaf açık sarı, sarımsı yeşil, açık yeşil ve zeytuni yeşil renkler tesbit edilmiştir. Kapların bezemelerinde kazıma tekniği uygulanmıştır. Sadece bir örnek üzerinde sgraffito tekniği de dikkati çeker.

Merkezi kompozisyon şemasının uygulandığı bezemelerde zemin işlenmemiştir. Biçimlendirmede soyutlamacı bir üslup özelliği belirgindir. Bezemeler sade bir anlatım özelliğindedir. Merkezde siluet görünümünde su kuşu ve balık figürleri ile bunların çevrelerinde serbest stilde eğrisel eğrisel çizgiler ya da eşkenar dörtgen geometrik biçimler yer alır. Merkezden radyal açılan dalgalı çizgili bezemeler ve bunların varyasyonları ise ahtapotu andırır.

Benzer stildeki seramikler Kıbrıs, İsrail'deki Haçlı yerleşmeleri, Anadolu, Yunanistan ve Kırım'da ele geçirilmiştir. Ege'deki Kastellorizo ve Skopelos batık buluntuları da incelediğimiz kaplarla benzer niteliktedir.

Makaleye konu olan örnekler 12. yüzyılın ortaları ile 13. yüzyılın başlarına tarihlendirilebilir. Üretim yerleri belirlenememiştir. Benzerleri gibi Akdeniz, Ege ve Karadeniz'de deniz yoluyla ticareti yapılan Bizans kaplarıdırlar.

A Group of Byzantine Ceramics, Underwater Finds of Aegean Type From Anatolia
Sema BİLİCİ

35 pieces of ceramic vessels from the underwater finds stored in the Alanya, Antalya, Bodrum, Burdur and Fethiye Museums are discussed in this article.

The bowl-shaped vessels examined are all made of a dark tile-colored (Munsell 5YR 5/6) clay with loose texture and large pores. Having a low circular base and broad body, they displayed an assortment of brim forms.

Deformed products of a careless and rough workmanship, their inner surfaces are undercoated and glazed, while their exteriors are not, though some samples have brims undercoated on the outside. The glazed colors are defined as being clear light yellow, yellowish green, light green and olive green.

The scraping technique is employed in the decoration of vessels. The usage of sgrafitto is observed on only one sample. The background was left plain in embellishments where a central composition is applied. An abstractionist style is prominent in their design.

The embellishments show a characteristic of simple expression. Silhouetted figures of waterfowl and fish, surrounded by curved lines in a free style or with quadrilateral geometric forms, are situated in the center. The embellishments with wavy lines radiating from the center outwards, and variations of them, resemble octopus designs.

Ceramics of an analogous style were found in Cyprus, Anatolia, Greece, Crimea and in the Crusuders’ settlement in Israel. The underwater findings of Kastellorizo and Skopelos in the Aegean are of the same quality as the vessels discussed in the article.

The samples considered should be dated to the mid-12th and the early 13th century. The site(s) of this pottery production has still not been discovered. Like their counterparts, they are Byzantine wares which were traded by maritime transport on the Mediterranean, the Aegean and the Black Sea.