10. ULUSAL MOLEKÜLER BİYOLOJİ VE BİYOTEKNOLOJİ KONGRESİ, Ankara, Türkiye, 18 - 20 Aralık 2021, ss.41
Özet
Hücresel senesens, hücrelerin geri dönüşümsüz olarak proliferasyonunun durması halidir. Kanser tedavisinde kullanılan ajanların da düşük konsantrasyonda kanser hücrelerinde hücresel senesensi indükledikleri gösterilmiştir. Senesent hücreler, senesens ile ilişkili salgı fenotipi (SASP) olarak adlandırılan proinflamatuvar faktörleri sekrete etmektedirler. Bu faktörlerin, güçlü parakrin protümörejenik, invazyon ve metastaz indükleyici etkileri olduğu bilinmektedir. Bu nedenle kanser hücrelerinin sekresyonunun engellenmesi kanser tedavisi açısından önem taşımaktadır. Yapılan çalışmalar, teofilinin HDAC aktivitesini artırdığını ve böylece inflamatuvar genlerin ekspresyonunu baskıladığını göstermiştir. Bu nedenle bu çalışmada, A549 kanser hücrelerinde kemoterapötik ajan olan doksorubisin ile indüklenen senesenste, teofilinin sekretom gelişimi üzerindeki olası etkisinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Sonuçlarımız 4 gün boyunca 300 nM doksorubisin uygulamasının A549 hücrelerinde SA-β-gal-pozitif hücre sayısını artırdığını dolayısıyla senesensi indüklediğini, fakat teofilin ön-uygulamasının doksorubisinin neden olduğu senesense etkisinin olmadığını göstermiştir. Teofilinin senesent hücrenin sekretuvar aktivitesine olan olası etkisini incelemek için ise senesent hücre sekretomunda IL-6 seviyesi ölçülmüştür. Doksorubisin uygulaması senesent kanser hücrelerinde IL-6 sekresyonunu artırırken, teofilin uygulaması bu artışı inhibe etmiştir. Elde edilen bu sonuçlar, teofilinin senesent kanser hücrelerinin sekretuvar aktivitesini baskıladığını dolayısıyla senesent hücreden salgılanan faktörlerin neden olduğu istenmeyen etkileri ortadan kaldırılabileceğini ve kanser tedavisinde adjuvan tedavi şeklinde kullanılabileceğini işaret etmektedir.
Anahtar Kelimeler: Senesent, SASP, A549, doksorubisin, teofilin