Akademik Veri Yönetim Sistemi
21. Uluslararası spor Bilimleri Kongresi, Antalya, Türkiye, 11 - 14 Kasım 2023, ss.160
Bu araştırmada, ebeveynlerin iş-serbest zaman çatışması düzeylerinin serbest zaman temel psikolojik ihtiyaçlarının
üzerine etkisinin ve demografik değişkenlerin bu düzeyleri değiştirip değiştirmediğinin belirlenmesi amaçlanmaktadır.
Araştırmanın çalışma grubunu, Ankara’nın Etimesgut, Keçiören, Sincan ve Yenimahalle ilçelerinde bulunan aile yaşam
merkezleri ve çocuk kulüplerine katılan 139’ü erkek, 156’sı kadın toplam 295 ebeveyn oluşturmaktadır. Araştırmada veri
toplama aracı olarak kişisel bilgi formunun yanı sıra Vlachopoulos ve Mchailidou (2006) tarafından geliştirilen ve Güneş
(2019) tarafından Türkçeye uyarlanan Serbest Zaman Temel Psikolojik İhtiyaçlar Ölçeği (SZTPİÖ) ile Wong ve Lin (2007)
tarafından geliştirilmiş Sop (2014) tarafından Türkçeye uyarlanmış olan İş-Serbest Zaman Çatışması Ölçeği (İSZÇÖ)
kullanılmıştır. Verilerin önce normal dağılıp dağılmadığının tespiti için Skewness ve Kurtosis değerleri incelenmiş, normal
dağılmadığı tespit edildikten sonra, tanımlayıcı istatistikler, bağımsız örneklem Mann-Whitney U testi, bağımsız örneklem
Kruskal-Wallis, Bonferroni post hoc testleri ve basit doğrusal regresyon analizi ile spearmen korelasyon analizleri
kullanılmıştır. Mevcut çalışmada İSZÇÖ için iç tutarlılık kat sayısı .93, SZTPİÖ toplam puanları için .91 ve alt boyutları olan
özerklik alt boyutu için .75, yeterlik alt boyutu için .71, ilişkili olma alt boyutu için ise .78 olarak tespit edilmiştir. İSZÇÖ için
orijinal formda iç tutarlılık kat sayısı .91 ve SZTPİÖ için orijinal formda özerklik alt boyutu için iç tutarlılık kat sayıları .88,
yeterlik alt boyutu için .85, ilişkili olma alt boyutu için ise .89 olarak bulunmuştur. Analiz sonuçlarından elde edilen
bulgulara göre katılımcıların iş-serbest zaman çatışmalarının ortalama düzeyde (x̄=4,80), serbest zaman temel psikolojik
ihtiyaçlarının ise yüksek düzeyde (x̄=4,55) olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. Katılımcıların cinsiyet, eğitim durumu, algılanan
gelir seviyesi, boş zamanlarda etkinliklere ayrılan süre, boş zamanların yeterli olup olmaması durumu, boş zamanlarda en
çok tercih edilen etkinlik türü, çalışılan sektör, çalışma süresi, günlük çalışma süresi ve çocuk sayısı değişkenlerinin ölçme
araçlarını anlamlı olarak farklılaştırdığı tespit edilmiştir. İş-serbest zaman çatışması ile serbest zaman temel psikolojik
ihtiyaçları ve alt boyutları ile arasında negatif yönlü ve düşük düzeyde ilişkiler bulunmuş olup, iş-serbest zaman
çatışmasının, serbest zaman temel psikolojik ihtiyaçlar için anlamlı bir yordayıcısı olduğu tespit edilmiştir. Araştırmanın
sonuçlarına göre, ebeveynler serbest zaman etkinliklerine katılarak hem serbest zamanın getireceği psikolojik ihtiyaçları
karşılayabileceği hem de iş-serbest zaman çatışmalarını ortadan kaldırabilecekleri ve serbest zamanlarında seçecekleri
etkinliklerin ihtiyaçlarını karşılamada verimli olabileceği söylenebilir.
Anahtar Kelimeler: Aile, İş-Serbest Zaman Çatışması, Serbest Zaman Temel Psikolojik İhtiyaçlar, Ankara
This study aims to determine the effect of parents' work-leisure conflict levels on their basic psychological needs for
leisure time and whether demographic variables change these levels. The study group of the research consists of 295
parents, 139 male and 156 female, who attend family life centers and children's clubs in Etimesgut, Keçiören, Sincan and
Yenimahalle districts of Ankara. In addition to the personal information form, the Leisure Time Basic Psychological Needs
Scale developed by Vlachopoulos and Mchailidou (2006) and adapted into Turkish by Güneş (2019) and the Work-Leisure
Conflict Scale developed by Wong and Lin (2007) and adapted into Turkish by Sop (2014) were used as data collection
tools. Skewness and Kurtosis values were examined to determine whether the data were normally distributed, and after it
was determined that they were not normally distributed, descriptive statistics, independent sample Mann-Whitney U test,
independent sample Kruskal-Wallis, Bonferroni post hoc tests, simple linear regression analysis and spearman correlation
analysis were used. In the present study, the internal consistency coefficient was .93 for the Work-Leisure Conflict Scale,
.91 for the total scores of the Leisure Time Basic Psychological Needs Scale, .75 for the autonomy subscale, .71 for the
competence subscale, and .78 for the relatedness subscale. The internal consistency coefficient for the Work-Leisure
Conflict Scale in the original form was .91 and for the Leisure Time Basic Psychological Needs Scale in the original form,
the internal consistency coefficients were .88 for the autonomy sub-dimension, .85 for the competence sub-dimension,
and .89 for the relatedness sub-dimension. According to the findings obtained from the analysisresults,it was concluded
that the participants' work-leisure time conflicts were at an average level (x̄=4.80) and their leisure time basic
psychological needs were at a high level (x̄=4.55). It was determined that the variables of gender, educational level,
perceived income level, time allocated to leisure time activities, whether leisure time is sufficient or not, the most preferred
type of leisure time activity, sector of employment, working time, daily working time and number of children significantly
differentiated the measurement tools. Negative and low level relationships were found between work-leisure conflict and
basic psychological needs for leisure and its sub-dimensions, and it was determined that work-leisure conflict was a
significant predictor of basic psychological needs for leisure. According to the results of the study, it can be said that by
participating in leisure time activities, parents can both meet the psychological needs of leisure time and eliminate workleisure time conflicts, and the activities they choose in their leisure time can be efficient in meeting their needs.
Keywords: Family, Work-Leisure Conflict, Leisure Time Basic Psychological Needs, Ankara