Akademik Veri Yönetim Sistemi
JOURNAL OF POLYTECHNIC-POLITEKNIK DERGISI, cilt.28, sa.6, ss.1615-1622, 2025 (ESCI, TRDizin)
Nadir toprak elementleri (NTE); yenilenebilir enerji, havacılık sanayi, elektronik, savunma sanayi ve daha birçok ileri teknoloji alanının en önemli hammaddelerini oluşturmaktadır. Termik santrallerde kömürün yanmasıyla büyük miktarlarda açığa çıkan yan ürünler önemli miktarda NTE içermektedir. Bu nedenle metallerin ve NTE’lerin geri kazanımına yönelik sürdürülebilir geri dönüşüm teknolojilerinin geliştirilmesi önerilmektedir. Bu teknolojiler geliştirilirken NTE’lerin analitik kimyasal yöntemlerle doğru ve kesin analiz sonuçlarına her aşamada ihtiyaç duyulmaktadır. Dünya çapında tutarlı bir ölçüm sisteminin geliştirilmesi ve sürdürülmesi için referans malzeme (RM) kullanımı anahtar bir faaliyettir. RM’ler, ölçüm proseslerinde kalibrasyon, metot validasyonu ve sistem yeterliliğinin gösterilmesi gibi çeşitli amaçlarla kullanılmaktadır. RM üretim süreci, en önemli adımları Temsiliyet, Homojenlik ve Kararlılık çalışmalarının güvence altına alınması olmak üzere birden fazla önemli adımı içeren ve her bir farklı matriks için farklı algoritmalarla tasarlanması gereken bir süreçtir. RM üretim faaliyetleri yürütülürken temsili örnekleme ve homojenliğin süreç üzerinde özel bir öneme sahip olduğu tespit edilmiş olup bu çalışmada bahse konu aşamaların öneminin gösterilmesi hedeflenmiştir. Ayrıca uçucu kül numunelerinin temsili olarak farklı günlerde örneklenmesinin ve iki farklı çözme yöntemi kullanılarak çözeltiye alınmasının etkileri incelenmiştir. Örneklenen uçucu kömür külü içinde bulunan NTE’lerin 3 asit çözme yöntemiyle daha verimli olarak çözeltiye alınabildiği gözlemlenmiştir. Temsili örnekleme sırasında belirlenen 10 farklı günde biriktirme yöntemiyle örnekleme yapılmasının doğru bir yaklaşım olduğu, ilgili örneklerin NTE analiz sonuçlarının atık içeriklerinde günlere göre yadsınamayacak değişiklikler gösterdiği ve sabit olmadığı görülmüştür.