Akademik Veri Yönetim Sistemi
Grid - architecture, planning and design journal (Online), cilt.7, sa.1, ss.298-340, 2024 (Hakemli Dergi)
Türkler sahip oldukları değer birikimini, fethettiği topraklardan devraldığı mirasla kavramıştır. Fuad Köprülü’nün İstanbul-Osmanlı Medeniyeti diye kavramsallaştırdığı özdeşleşme 1392 yılında Üsküp’ün alınmasıyla Rumeli’de kendine alan bulmuştur. Bu bağlamda özgün kimlik, devamlılığının koşulu ve güvencesi olan kültürel miras değerleri, şehre özgü belirleyiciler olarak değerlendirilmelidir. Üsküp Türk Çarşısı’nın kabul edilmiş koruma ilkeleri çerçevesinde şehrin karakterine ve çağdaş yaşam koşullarına uyumlu gerçekleştirilmesi için çarşının kültürel sürdürülebilirliğini esas alan koruma yöntemleri belirlenmeye çalışılmıştır. Geleneksel Türk çarşısının sosyal yapısı ahilik ocağı ve vakıf kültürü etkisinde şekillenmiştir. Bundan dolayı mimari için sosyal yapı ahilik kurumu üzerinden incelenmiştir. Bu kurumun çarşıdaki mimari birim karşılığı dükkân, sosyal birim karşılığı ise ahiler/esnaf olarak belirlenmiştir. Dükkânların fiziki tipolojisi, yerleşimi, boyutları, çatı biçimlerine, malzeme, vitrin ve üst kat biçimlerime göre belirlenmiştir. Çarşının sosyal yapısının nitelikleri ise esnaf ve ziyaretçiler ile yapılan anketlerle ölçülmüştür. Buna göre esnafın meslekî sürekliliği, yerleşikliği ve koruma bilincinin yanı sıra, ziyaretçilerin ikamet ettikleri yer ve çarşıya geliş nedenleri değerlendirilmiştir. Son olarak çarşı için çağdaş koruma anlayışı çerçevesinde öneriler sunulmuştur.
The Turks grasped their value accumulation with the inheritance from their conquered lands. The identification, which Köprülü conceptualized as Istanbul-Ottoman Civilization, found a place in Rumeli with the conquest of Skopje in 1392. To realize the Skopje Turkish Bazaar by the city’s character and contemporary living conditions within the framework of accepted conservation principles, conservation methods based on the cultural sustainability of the bazaar were tried to be determined. The social structure of the traditional Turkish bazaar has been shaped under the influence of the ahi order and foundation culture. The typology of the physical structure of the shops was formed by their layout, dimensions, roof formations, materials, showcase formation, and upper floor formation. The social status of the bazaar was measured by surveys made with craftsmen and visitors. Accordingly, the professional continuity and willingness to intervene of the artisan and the reason for the residence and arrival of the visitors were evaluated. In the evaluation part, suggestions were presented within the framework of contemporary conservation understanding for the bazaar.