Akademik Veri Yönetim Sistemi
4. ULUSLARARASI MÜHENDİSLİK BİLİMLERİ VE MULTİDİSİPLİNER YAKLAŞIMLAR KONGRESİ, İstanbul, Türkiye, 3 - 05 Kasım 2022, ss.409-413
Orta karbonlu mikro alaşımlı çelikler, yüksek mukavemet-ağırlık oranı, daha iyi süneklik, tokluk,
kaynaklanabilirlik, kırılma tokluğu ve yorulma mukavemetinin bir kombinasyonunu sunar. Mikro alaşımlı
çelikler aynı anda değişik sertleştirme mekanizmalarının ve uygun termomekanik işlemlerin uygulanması
ile yüksek dayanım ve tokluk özelliklerine sahip bir malzeme grubudur. Bu çalışmada mikro
alaşımlı çelik grubunda yer alan 38MnSiVS5 malzemesine literatürde çok çalışması yapılmamış kriyojenik
işlem uygulanmıştır. Böylece sıfır altı sıcaklıkta çalışan yerlerde malzemenin nasıl etkilendiği
kristalografik olarak analiz edilmiştir. İlk olarak analizler için uygun boyutta abrasiv ile kesilen malzemeler
-80 ºC’ye soğutularak 2 saat kriyojenik işlem (sıfır altı işlem) uygulanmıştır. Bazı grup malzemelerde
kriyojenik işlem uygulanmadan analizler için uygun boyutta kesilmiştir. Kesilen numuneler klasik
metalografik işlemden (zımparalama/ parlatma/dağlama) geçirilmiştir. Metalografik işlemin yapılmasıyla
mekanik özelliklerini belirlemek için her iki grup malzemenin HV 0.5 göre mikro sertlik değerleri
alınmıştır. Mikro alaşımlama terimi, çok düşük oranlarda Nb, V, ve Ti ilavesi anlamına gelir. Bu elementlerin
ilave edilmesiyle, kısmen tane küçültme sertleşmesi ve karbürler, nitrürler veya karbonitrürler
gibi partiküller oluşur. Bu nedenle metalografik işlem sonrası mikro sertlik değerlerine bakılmıştır. .
Yapılan işlemler sonrası malzemelerin kristalografik özellikleri X-Işını Kırınım yöntemi (XRD) kullanılarak
belirlenmiştir. Bu analiz ile kriyojenik işlem uygulanan ve uygulanmayan numunelerin kırınım
olduğu düzlemler belirlenerek düzlemler arası mesafesi ve kafes parametresi Bragg yasasına göre belirlenmiştir.
Kırınımın olduğu düzlemlerin gerinim değeride XRD analiziyle belirlenmiştir. Yapılan bu
çalışma ile 38MnSiVS5 malzemesinin kriyojenik işlem sonrası mekanik ve kristalografik özelliklerinin
nasıl değiştiği araştırılmıştır.