Yazın çevirisi incelemelerinde yorumlayıcı çeviri kuramı

Creative Commons License

Özcan O.

RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, cilt.2019, sa.16, ss.587-603, 2019 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 2019 Sayı: 16
  • Basım Tarihi: 2019
  • Doi Numarası: 10.29000/rumelide.619082
  • Dergi Adı: RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: MLA - Modern Language Association Database, ERIHPlus, TR DİZİN (ULAKBİM), Index Copernicus, Root Indexing, Sobiad Atıf Dizini
  • Sayfa Sayıları: ss.587-603
  • Gazi Üniversitesi Adresli: Hayır

Özet

XX. yüzyılda başlayan çeviri alanındaki araştırmalar, yerini giderek çevirinin bilimselleşme yolunda

kat ettiği çalışmalara bırakmıştır. Bu çalışmaların başında belirli bir alana kazandırılan çevirilerin,

çeviribilimin gücünün ve bağımsızlığının temeli olan çeviri kuramları çerçevesinde incelenmeleri

gelmektedir. Daha çok XXI. yüzyılda karşılaşılan bu tür incelemelerin odağını yazılı çeviriler

oluşturmaktadır. Bu çeviri incelemelerine en iyi örnekler sunabilecek alan, yazın çevirisidir. Farklı dil

kullanımlarına sahip türler içeren yazın çevirisi alanı, uluslararası ve yazınlararası bir görev

üstlenmektedir. Bu yüzden, bu alanda yapılacak çeviriler diğer çeviri alanları kadar önemli olmakla

birlikte, bir ülke yazınının çeviri yoluyla hem gelişmesinde hem de yayılmasında önemli bir rol

oynamaktadır. Böylece çeviri kuramları çerçevesinde yazın alanında yapılan çevirileri incelemek, bu

alanda çalışmalar yapan araştırmacılara ve yetişen çevirmen adaylarına ışık tutacağı gibi, yazarların

eserlerinin doğru çeviri süreçlerinden geçerek hedef dilde kontrollü bir şekilde yer almasını

sağlayacaktır. Burada, çeviri çalışmalarında kuramların önemi ortaya çıkmaktadır. Bu kuramlardan

biri de Yorumlayıcı Çeviri Kuramı’dır. Yazın çevirisi incelemelerinde arka planda kaldığı düşünülen

ve merkezine çevirmenin kararlarını alan bu kuramın çeviri sürecini ele alışı dikkat çekmektedir.

Çeviri sürecini, çeviride eşdeğerlik ve uygunluk ilkesiyle birlikte anlam, anlama, sözcüklerden sıyırma

ve yeniden ifade etme aşamalarına dayandırır. Çalışmamızda, Yorumlayıcı Çeviri Kuramı’nın çeviri

sürecini oluşturan bu aşamaları, Fransızcadan Türkçeye birden fazla çevrilmiş roman, tiyatro, öykü

ve şiir gibi farklı dil özelliklerine sahip yazın türlerinden karşılaştırmalı örneklerle çevirmenlerin

kararları incelenecektir. Bu incelemeyle, Yorumlayıcı Çeviri Kuramı’nın çeviri süreçlerini uygulamalı

ve karşılaştırmalı göstermek, yazın çevirisi sürecindeki çevirmen kararlarına dikkat çekmek ve

kuramsal çeviri incelemeleri alanına katkı sağlamak amaçlanmaktadır.