Çankırı, Kurşunlu, Çarşı Han Yapısı Belgeleme ve Restitüsyon Analizi


Creative Commons License

İbrahimgil A.

Digital International Journal of Architecture, Arts & Heritage (JAH), cilt.2, sa.3, ss.187-209, 2023 (Hakemli Dergi)

Özet

İlk Türk İslâm devletleri ile birlikte Türkler, tarihi İpek Yolu’nu doğrudan kontrol eden devletler kurmuşlar ve İpek Yolu’nun güvenliğini sağlamışlardır. Bunun için de İpek Yolu güzergâhında çok sayıda konaklama yapısı inşa edilmiştir. Türk devletleri ile anılan konaklama yapıları, genel olarak kervansaray, ribat ve han isimleriyle bilinmektedir. Bu çalışmanın araştırma konusu olan konaklama yapısı da bu yeni açılan güzergâh üzerinde kurulan günümüzde Çankırı ili, Kurşunlu ilçesinin merkezinde bulunmaktadır. İncelenen Han yapısı, orta avlusuz plan şeması ile genel han kavramı içerisindeki nadir örneklerden birisidir. Araştırma kapsamında incelenen yapı, Çankırı iline bağlı Kurşunlu ilçesi, 188 ada 4 parselde bulunan Çarşı Han yapısı, 2018 yılında toplu tescil kararı ile koruma altına alınmıştır. Bu araştırma, Anadolu’nun zengin kültür coğrafyasında korunması gereken bu yapı ile ilgili bilimsel ölçütlerle kapsamlı belgelemeyi amaçlamaktadır. Çalışma kapsamında yapı ve çevresi, yapının bulunduğu yer ile konaklama kavramının tarihsel süreci hakkında çeşitli kaynaklardan bilgiler derlenmiş, karşılaştırmalı çalışmalara dayanarak malzeme ve yapının yapım tekniği araştırılmış, rölöve çizimleri yapılmış ve restitüsyon analizi hazırlanmıştır. 

Along with the first Turkish Islamic states, Turks established states that directly controlled the historical Silk Road and ensured the security of the Silk Road. For this reason, many accommodation structures were built on the Silk Road route. The accommodation structures associated with Turkish states are generally known as caravanserais, ribats, and khans. The accommodation structure, which is the subject of the research of this study, is located in the center of the Kurşunlu district of Çankırı province, which was established on this newly opened route. The examined Han structure is one of the rare examples within the general concept of Han with its plan scheme without a central courtyard. The structure discussed within the scope of the research, the Çarşı Han structure located in the Kurşunlu district of Çankırı province, No 188/4 parcel, was taken under protection with the collective registration decision in 2018. This research aims to document this structure, which should be protected in the rich cultural geography of Anatolia, with scientific criteria. Within the scope of the study, information about the building and its surroundings, the location of the building, and the historical process of the concept of accommodation were compiled from various sources. The materials and construction technique of the building were investigated based on comparative studies, survey drawings were made, and a restitution analysis was prepared.