La Fontaine Fabllarının Karakter Gelişimi Açısından İncelenmesi

20.UluslararasıSınıfÖğretmenliğiEğitimiSempozyumu, Antalya, Türkiye, 14 - 17 Kasım 2022

Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
Basıldığı Şehir: Antalya
Basıldığı Ülke: Türkiye
Gazi Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Çocuk edebiyatı diye bir tür ve kavramın olup olmadığı tartışmaları süregelse de bu kavramın ifade ettiği şeyin insanlar arasında ortak bir çalışma, konuşma, tartışma, inceleme ve paylaşma alanı olduğunu söylemek mümkündür. Çocuk edebiyatına yönelik tanımlamalar incelendiğinde bu kavramsallaştırma altında yer alan eserlerin yaşamın özel bir dönemini hedef aldığı söylenebilir. Bu süreç doğumdan yetişkinlik dönemine kadar olan çocukluk dönemini kapsamaktadır. Bu durum çocuk edebiyatı eserlerini değerlendirmede özellikle “çocuk gerçekliği” ve “çocuğa görelik” ilkelerini gündeme getirmektedir. Çocuğun doğasını dikkate alarak onun bakış açısını kapsaması, hayal gücüne seslenmesi, onun ilgi duyduğu konuları işlemesi, duygu ve düşünce yönünden beslerken, dil ve anlatım yönüyle de onun anlam evrenine uygun olması çocuk gerçekliği ve çocuğa görelik ile ilgili temel kavramlardır. “Edebiyatın okuruna doğrudan doğruya ulaşabilen tek sanat” olma özelliği dikkate alındığında çocuk gerçekliği ve çocuğa görelik ilkeleri başta olmak üzere masal, efsane, destan, fabl, fıkra, tekerleme, hikâye ve roman gibi pek çok türü bulunan çocuk edebiyatı eserlerinin, karakter, dış ve içyapı özellikleri açısından incelendiği çok sayıda çalışmayla karşılaşılmaktadır. Bununla beraber çocukların hikâyeye katılma isteği, karakterle özdeşim kurması, bir karakterin yanında ya da karşısında yer alması gibi içsel durumlar karakterler üzerinde daha fazla çalışma yapılmasını zorunlu kılmaktadır. Masal, efsane, destan ve fabl gibi kurgusal nitelikte çok sayıda türü bulunan çocuk edebiyatı eserlerindeki karakterlerin iyi yönde gelişim gösteren değişken karakterler olması beklenir. Diğer bir ifade ile kendini bir problemin içinde bulan ana karakter(ler) bu problemin çözümüyle değişmeli ve gelişmelidir. Bu değişim sürecine paralel olarak okura verilmek istenen mesaj ise didaktik olmaktan ziyade sezdirme yoluyla iletilmelidir. Basit bir kurguları olan çocuk edebiyatı türlerinden fablların özellikle belli bir ahlak dersi vermek amacıyla oluşturulan didaktik temalara sahip eserler ifade edilmektedir. Bu çerçevede mevcut çalışmada çocuk edebiyatı türlerinden dünyaca ünlü Fransız yazar La Fontaine’in fabl türündeki eserlerinin karakter gelişimi açısından incelemelerinin yapılması; bu eserlerdeki karakterlerin eylemleri ve taşıdığı nitelikler aracılığıyla okura sunduğu mesajların çözümlenerek eserlerin çocuklara uygunluğu konusunda görüşler ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu tercihte La Fontaine’in eserlerinin çocuklara uygun olup olmadığı geçmişten bugüne tartışma konusu olmasına rağmen halen ders kitaplarında ve çocuk kitaplarında çokça yer veriliyor olmasıdır. Araştırmada fablların incelenmesi için nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. İş Bankası Kültür Yayınları’nın yayımladığı Sabahattin Eyuboğlu’nun çevirisini yaptığı Jean De La Fontaine’in “Masallar” kitabı taranmıştır. Kitap, 12 ciltlik kitabın birleşiminden ve 665 sayfadan oluşmaktadır. Kitaptaki 39 fabl incelenmiş ve temalara ayrılarak değerlendirilmiştir. Temalar incelendiğinde 15 fablın “kurnazlık”, 11 fablın “kendini beğenmişlik”, dörder fablın ise “yardımseverlik” ve “düşmanına güvenme” temalarıyla öne çıktığı görülmüştür. Karakter gelişiminin incelenmesinde Lukens’in (1995) ortaya koyduğu boyutlar dikkate alınarak bir karakter gelişimi inceleme aracı oluşturulmuş daha sonra bu araca mesajlar ve mesajların veriliş biçimi eklenerek araca son şekli verilmiştir. Yapılan incelemede; 11 karakterle “tilki”, dokuz karakterle “kurt” ve yedi karakterle “kedi”nin fabllarda en fazla yer verilen karakterler; niteliklerinin ise genellikle “kurnaz, sinsi ve güvenilmez” şeklinde olduğu görülmektedir. Sabit karaktere sahip 79 karakter bulunurken yalnızca beş karakterin değişken karaktere sahip olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen verilere dayalı olarak La Fontaine fabllarında yer alan karakterlerin olumsuz yönleriyle öne çıktığı ayrıca karakterlerin nadiren değişim ve gelişim gösterdikleri; bütünüyle doğrudan ve didaktik bir şekilde verilen mesajlarınsa büyük ölçüde olumsuz niteliğe sahip olduğu yönünde bulgulara ulaşılmıştır.