Türkçe Özet:
Afet sonrası barınma, evlerini kaybeden afetzedeler için en temel ihtiyaçtır; ancak standart çözümler sıklıkla yerel gereksinimleri karşılamakta yetersiz kalmaktadır. Bu çalışma, acil barınma yapılarının temel tasarım özelliklerine ilişkin olarak afetzedelerin (kullanıcı) ve tasarımcıların bakış açılarının karşılaştırmalı bir değerlendirmesini sunmaktadır. Kullanıcılarla doğrudan ilişkili on temel tasarım özelliği, literatür taraması ve önceki çalışmalardan yararlanılarak belirlenmiştir. Bu özellikler iki ayrı anket yoluyla değerlendirilmiştir: Birincisi, 2011 Van-Erciş depremi afetzedelerine uygulanarak, temin edilen barınaklardaki bu özelliklerin algılanan yeterliliği ve kullanıcı önceliklendirmesi sorgulanmıştır; ikincisi ise mimarlara çevrimiçi olarak uygulanarak, aynı özelliklerin barınak tasarımındaki algılanan önemi ve tasarımcı önceliklendirmesi araştırılmıştır. İki anketten elde edilen nicel ve nitel verilerin karşılaştırmalı analizi, yaşanan deneyimden kaynaklanan kullanıcı öncelikleri ile mesleki varsayımlara dayanan tasarımcı öncelikleri arasında önemli farklılıklar olduğunu ortaya koymaktadır. Bu araştırma, tasarım odağının kullanıcı ihtiyaçlarından sapabileceği kritik alanları vurgulamakta ve daha kullanıcı merkezli, bağlama uygun ve nihayetinde daha etkin acil barınma çözümlerinin geliştirilmesini bilgilendirmek için ampirik kanıtlar sunmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Acil Barınma Yapısı, Afetzede, Kullanıcı Bakış Açısı, Tasarımcı Bakış Açısı, Tasarım Özellikleri, Karşılaştırmalı Değerlendirme, Yeterlilik, Önem, Önceliklendirme, Afet Sonrası Barınma, Türkiye.
English Abstract:
The crucial need for effective emergency shelter following disasters often necessitates rapid deployment, yet standard solutions may inadequately address the specific needs of affected populations. This study undertakes a comparative evaluation of perspectives between disaster victims (users) and designers regarding fundamental emergency shelter design characteristics. Drawing upon literature review and focusing on characteristics directly impacting users, ten key design elements were identified. These elements were assessed through two distinct surveys: one administered to victims of the 2011 Van-Ercis earthquake, evaluating the perceived sufficiency of these characteristics in their provided shelters and eliciting user prioritization; the second administered online to architects, evaluating the perceived importance of these same characteristics in shelter design and eliciting designer prioritization. A comparative analysis of the quantitative and qualitative data from both surveys reveals significant discrepancies between user priorities derived from lived experience and designer priorities based on professional assumptions. This research highlights critical areas where design focus may diverge from user needs, offering empirical evidence to inform the development of more user-centric, contextually appropriate, and ultimately more effective emergency shelter solutions.
Keywords: Emergency Shelter, Disaster Victim, User Perspective, Designer Perspective, Design Characteristics, Comparative Evaluation, Sufficiency, Importance, Prioritization, Post-Disaster Housing, Turkey.
