ÖZ

Türkiye’deki üniversitelerde araştırmacılar memeli hayvanlar üzerine lisansüstü tezler hazırlamaktadır, ancak günümüze kadar bu tezler ile ilgili genel bir değerlendirme yapılmamıştır. Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi veri tabanında memeli hayvanlar üzerine hazırlanmış olan lisansüstü tezler farklı anahtar kelimeler kullanılarak incelenmiştir. Tespit edilen tezler; tamamlanma yılı, üniversite adı, enstitü, ana bilim dalı, düzeyi (yüksek lisans/doktora), coğrafi bölge, il, cinsiyet, açık erişim durumu, konu, hayvan grubu, anahtar kelime, danışman unvanı ve sayfa aralığına göre incelenmiştir. Araştırma sonucunda Türkiye’de 1976-2020 yılları arasında memeli hayvanlar üzerine fen, sağlık ve sosyal bilimler alanlarında 52 il, 88 üniversite, 12 enstitü ve 92 ana bilim dalında 593 tezin (%69 Yüksek lisans ve %31 Doktora) tamamlanmış olduğu tespit edilmiştir. Bu tezlerin %50’si 2011-2020 yılları arasında tamamlanmıştır. Lisansüstü tezlerin %64’ü Fen Bilimleri, %25’i Sağlık Bilimleri ve %2’si Sosyal Bilimler Enstitüsünde hazırlanmıştır. Tezlerin %40’ı biyoloji bölümünde tamamlanmış olup son 10 yılda özellikle Orman Mühendisliği ile Histoloji ve Embriyoloji ana bilim dalında memeli hayvanlar üzerine yapılmış araştırmalarda dikkat çekici bir artış olmuştur. Memeli hayvanlar hakkındaki tezlerin %42’si Türkiye’nin üç büyük ilinde (Ankara, İstanbul ve İzmir) hazırlanmıştır. En fazla tez Ankara Üniversitesi’nde hazırlanmıştır. Lisansüstü tezlerin araştırma alanlarına göre değişimi; %54 arazi çalışması temelli, %42 deneysel araştırma, %2 sosyal araştırma ve %2 modelleme çalışmalarıdır. Araştırmacıların cinsiyet oranı %50 kadın, %49 erkek ve %1 ise bilinmiyor. Lisansüstü tezlerin %79’unun açık erişim vardır ve tezlerin %50’si 51-100 sayfa aralığında yazılmıştır. Tez özetlerinde öne çıkan anahtar kelimeler; memeli, Mus, yaban, stres, miyosen, su, polimeraz zincir reaksiyonu, rat, av, avcı, evrim, Microtus, morfometri, Myotis, oksidatif, antioksidan, sıçan, genetik, bantlama, memeliler, çeşitlilik, fotokapan, kromozom ve fauna’dır. En fazla araştırma Rodentia, Carnivora, Artiodactyla ve Chiroptera takımları üzerine yapılmıştır. Lisansüstü tezlerin %53.8’ine profesör, %28.2’sine doçent ve %17’sine doktor öğretim üyesi unvanlı akademisyenler danışmanlık yapmıştır. Bu araştırma ile Türkiye’de memeli hayvanlar üzerine hazırlanmış lisansüstü tezlerin tarihçesi ve durumu ortaya çıkarılmıştır. Elde edilen sonuçların gelecek yıllarda farklı bibliyometrik değerlendirmeler ve memeli hayvanlar üzerine yapılacak araştırmalar için referans olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Sözcükler: Biyoloji, Veri tabanı, Cinsiyet, Açık erişim

ABSTRACT

Researchers in Turkey’s universities write postgraduate theses on animals, but there has been no comprehensive assessment of these theses so far. The Council of Higher Education’s (CoHE) National Thesis Center database was searched for postgraduate theses on mammalian animals using a variety of keywords. The theses were classified according to their year of completion, university name, institution, department, level (master’s/PhD), geographical region, province, gender, open access status, subject, animal group, keyword, advisor title, and page range. Between 1976 and 2020, 593 theses on mammalian animals in the domains of science, health, and social sciences were completed in Turkey’s 52 provinces, 88 universities, 12 institutions, and 92 departments. Postgraduate theses were written in 64% of Institutes of Science, 25% of Institutes of Medical Sciences, and 2% of Institutes of Social Sciences. 40% of theses have been completed in the biology department, and there has been a remarkable increase in mammalian research over the last decade, particularly in the Forest Engineering and Histology and Embryology departments. 42% of these mammals were written in Turkey’s three largest cities (Ankara, İstanbul, and İzmir). These were primarily written in Ankara University. According to the research topics of theses, 54% are land-based, 42% are experimental, 2% are social, and 2% are modeling studies. The gender split among researchers is 50% female, 49% male, and 1% unknown. 79% of postgraduate theses are open access, and 50% are between 51 and 100 pages in length. Mammal, Mus, wild, stress, Miocene, water, polymerase chain reaction, rat, prey, predator, evolution, Microtus, morphometry, Myotis, oxidative, antioxidant, rattus genetic, banding, mammals, diversity, camera-trap, chromosome, and fauna’ are some of the keywords that appear in thesis abstracts. Rodentia, Carnivora, Artiodactyla, and Chiroptera are the most studied orders. 53.8 percent of academics with the title of professor, 28.2 percent with the title of associate professor, and 17% with the title of doctor lecturer supervised postgraduate theses. This study aimed to examine the history and current state of postgraduate theses on mammalian species in Turkey. The findings are intended to be utilized as a reference for a variety of bibliometric evaluations and research on mammalian animals in the coming years.

Keywords: Biology, Database, Gender, Open access