Akademik Veri Yönetim Sistemi
7. Akupunktur ve Tamamlayıcı Tıp Sempozyumu, Ankara, Türkiye, 7 - 09 Ekim 2022, ss.61
Hirudoterapi olarak da bilinen tıbbi sülük tedavisi, binlerce yıllık geçmişi olan destekleyici ve tamamlayıcı
bir tedavi yöntemidir. Hirudoterapinin temel faydası, sülüklerin emme sırasında konakçının kan dolaşımına
salgıladıkları tükürüklerinde bulunan farmakolojik özellik gösteren maddelerdir. Yirminci yüzyılda tıbbi sülük
salgısının etkinliği üzerine yeni çalışmalar yapılmış, farklı özelliklere sahip 100’ün üzerinde biyoaktif madde tespit
edilmiştir. Bu biyoaktif maddeler; analjezik ve anti-enflamatuar, anti-koagülan, anti-mikrobiyal ve anti-platelet
etkiler gibi pek çok farklı etki göstermektedir. Tıbbi sülük salgısının üzerine yapılan çalışmaların artmasıyla, tıbbi
sülükler dikkatleri üzerlerine çekmeyi başarmıştır. Hem in vitro hem de in vivo koşullarda yapılan birçok bilimsel
çalışmada tıbbi sülükler kullanılmı ivme kazanmıştır. İn vitro çalışmalar incelendiğinde, hücre kültüründe sülük
salgı ekstraktının konsantrasyonuna ve uygulandığı hücre tipine göre farklı etkilerinin olduğuna dair dikkate değer
sonuçlar bulunmaktadır. Hayvan çalışmalarında, özellikle sıçanlarda oluşturulan yara ve flep modellerinde sülük
uygulamasının etkisi araştırılmıştır. Bu çalışmalar, sülüklerin kan akış hızını artırdığını, mikro dolaşımı iyileştirdiği
ve anastomozu hızlandırdığını göstermiştir. Hirudoterapinin özellikle plastik ve rekonstrüktif cerrahi alanında
etkinliğini gösteren bilimsel çalışmalar neticesinde, tıbbi sülük türlerinden biri olan H.medicinalis’in 2004 yılında
plastik ve rekonstrüktif cerrahilerde kullanımı FDA tarafından onaylanmıştır. Dünyanın farklı yerlerinde çeşitli
endikasyonlar için hirudoterapi kullanımı artmaktadır. Hirudoterapinin enflamatuvar reaksiyonları azalttığı,
epitelizasyonu hızlandırdığı, kan ve lenfatik dolaşımı arttırdığı bilimsel olarak gösterilmiştir. Türkiye’de 2014 yılında
“Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği” yayınlanmıştır. Böylece Tarım Bakanlığı tarafından
onaylı steril tıbbi sülük çiftliklerinden elde edilen sülüklerin eğitimli personel ve hekimler tarafından tedavi
ve uygulama merkezlerinde tıbbi amaçlı kullanımının önü açılmıştır. Literatür incelendiğinde hirudoterapinin
endikasyonlarından yan etkilerine kadar birçok bilimsel araştırma olduğu görülmektedir. Tüm dünyada olduğu
gibi Türkiye’de de hirudoterapi ile ilgili bilimsel çalışmaların artacağını ümit ediyoruz