Akademik Veri Yönetim Sistemi
XIV. ULUSAL RADYASYON ONKOLOJİSİ KONGRESİ, Antalya, Türkiye, 26 - 30 Kasım 2021, ss.55
MEME KANSERİ RADYOTERAPİSİNDE FİF,VMAT,IMRT,H-VMAT,H-IMRT PLANLAMA TEKNİKLERİNİN DOZİMETRİK İNCELENMESİ
Hilal Saraç Canbolat1 , Serap Çatlı Dinç1 , Ertuğrul Şentürk1 , Niyazi Volkan Demircan2 , Hüseyin Bora1
1 Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi Anabilimdalı
2 Mehmet Akif İnan Eğitim ve Araştırtma Hastanesi
Amaç: Radyoterapi uygulamalarındaki teknolojik gelişmelerin katkısı ile IMRT, VMAT gibi ileri teknik uygulamalar tüm meme radyoterapisi uygulanan erken evre meme kanserli hastaların radyoterapisinde gün geçtikçe daha fazla tercih edilir olmuştur. Bu çalışma 3 boyutlu konformal radyoterapi (3BKRT) ile hibrit edilmiş planları da içeren günlük pratikte sık tercih edilen 5 ayrı tüm meme radyoterapisi planlamasının dozimetrik avantaj ve dezavantajlarını belirlemeyi amaçlamaktadır.
Gereç ve Yöntem: Daha önce kliniğimizde tüm meme radyoterapisi uygulanmış olan ardışık 31 hasta, simülasyon tomografi görüntüleri kullanılmak amacıyla çalışmaya dahil edilmiştir. Çalışmaya dahil edilen her bir hasta için X ışını kullanılarak FIF (alan içi alan), VMAT, IMRT ve 3BKRT ile hibrit planlama (H-VMAT, H-IMRT) tekniklerini içeren 5 ayrı yeni plan oluşturulmuştur. Planlanan tedavi hacmine (PTV) 50 Gy (25 fraksiyon) doz reçete edilmiştir ve PTV’nin %95’inin reçete edilen dozun %95’ini alması hedeflenmiştir. PTV için homojenite ölçütleri, çevre kritik organlar için hacim-doz ölçütleri ve planlara ait motor ünite değerleri her bir plan için ayrı ayrı değerlendirilmiş ve raporlanmıştır. Kalp ve sol anterior inen arter (LAD) için hacim-doz ölçütleri uygulanan tüm meme radyoterapisinin lateralitesine göre (16 sol taraflı hasta) ayrıca değerlendirilmiştir. Sonuçlar istatiksel analiz için SPSS (IBM, v17.0) programına aktarılmış ve uygun olan parametrik veya non-parametrik testler ile karşılaştırlmıştır.
Bulgular: Her iki hibrit planlama diğer 3 tekniğe kıyas ile hedef hacimde daha homojen bir plan oluşturmuşlardır. (HI FiF, VMAT, IMRT, H-VMAT ve H-IMRT için sırasıyla 0.14, 0.14, 0.16, 0.12 ve 0.13, p <.001) Yine her iki hibrit teknik D%2 için daha küçük değerler elde edebilmiştir. (Sırası ile 53.25, 53.24, 53.8, 52.41 ve 52.47, p <.001) FiF, IMRT ve VMAT teknikleri arasında PTV için homojenite ölçütleri arasında belirgin bir farklılık oluşmamıştır. (ikili karşılaştırmalar için p = 1) VMAT ve H-VMAT teknikleri ile aynı taraf akciğerde ortalama doz azalmıştır. (p .024) FiF plan haricindeki diğer 4 teknik ile karşı taraf hem akciğer hem meme ortalama dozları belirgin artış göstermiştir. (her ikisi için p <.001). Bununla birlikte H-VMAT ve H-IMRT planlamalar ile karşı taraf hem ortalama akciğer dozu hem de meme dozu VMAT ve IMRT tekniğine göre azalmıştır. Sol taraflı ışınlamalarda ortalama kalp dozu 5 teknik için sırasıyla 3.54, 3.40, 4.33, 3.49 ve 3.79’dur. (p = .029) FiF ile kıyas ile diğer 4 teknikle de sol taraflı ışınlamalarda LAD D%10 değeri belirgin azalmıştır. (p < .001) Sağ taraflı ışınlamalarda ise kalp ortalama dozları diğer 4 teknikte FİF tekniğine kıyas ile belirgin artarken H-VMAT ve H-IMRT ile VMAT ve IMRT tekniğine göre daha düşük bulunmuştur. (Sırası ile 0.63, 2.61, 2.94, 1.56 ve 1.78, p < .001) MU değerleri en düşük FiF için saptanırken, H-VMAT ve H-IMRT planlamalar ise VMAT ve IMRT tekniğine göre MU değerlerini azaltmıştır. (sırası ile 235.95, 525.27, 933.59, 381.6 ve 561.97, p < .001)
Sonuç: 3BKRT ile hibrit edilmiş VMAT ve IMRT planlamalar hedef hacimde daha homojen bir doz dağılımı sağlarken VMAT ve IMRT tekniklerinin çevre kritik organlarda getirdiği dozimetrik dezavantajları azaltabilir.
Anahtar kelimeler: Radiotherapy, Intensity-Modulated Arc Therapy, Volumetric-Modulated Arc Therapy, Breast Cancer