Bugün 8 milyarı aşan dünya nüfusunun 800 milyondan fazlası ye- terli besin bulamamakta olup iklimsel aşırılıklar, çevresel tahri- batlar ve ekonomik krizler de göz önünde bulundurulduğunda gıda sistemleri konusunda iç karartıcı bir tablo ortaya çıkmakta- dır. Dünya genelindeki hızlı kentleşme eğilimi, mevcut kaynakların yoğun bir şekilde kullanılmasına ve gıda üretim alanlarının azalma- sına neden olduğundan kentsel gıda planlaması konusu önemli bir odak noktası haline gelmiştir. Kentsel gıda sistemlerinin şekillen- mesinde birçok aktör bulunmaktadır. Yerel yönetimler, gıda sis- temlerinin sürdürülebilir planlanmasında ve dönüştürülmesinde gıda sistemlerinin diğer aktörlerine kıyasla daha etkin olabilecek bir konumdadır. Çalışma alanı olan Ankara’nın Mamak İlçesi için yerel yönetimler büyükşehir ve ilçe belediyesinden oluşmaktadır. Mamak, Cumhuriyet’in kuruluşuna dek tarımsal anlamda bütü- nüyle kendine yeten bir yerleşme iken 1950’lerden itibaren tarım topraklarının yerleşime açılması ile metropoliten kente bağımlı bir ilçeye dönüşmüştür. Mamak ilçesinde, tarım ve gıda konusunda yapılan tarımsal girdi destekleri, kentsel tarım projeleri ve koo- peratif oluşumları bulunmakla birlikte, bu çalışmalar bütüncül bir kurgudan ve faaliyetten uzaktır. Kentsel gıda sistemlerinde, yer- leşime yönelik doğal-sosyal-yapılaşmış çevre analizleri, yerel yö- netimler yetki-nitelik analizi ve bu çerçevede oluşturulan GZTF analizi bütüncül bir planlama için kritik önemdedir. Bu çalışmada, yaklaşık 700.000 nüfuslu ve büyük oranda metropol etkisindeki Mamak İlçesi için yerel yönetimler odaklı bir kentsel gıda sistemi kurgusunda temel taşlardan biri olan GZTF analizi hazırlanmıştır.
Today, more than 800 million people out of a global population exceeding 8 billion cannot find sufficient food, and considering cli- matic extremes, environmental degradation, and economic crises, a bleak picture emerges regarding food systems. The rapid urban- ization trend worldwide has led to the intensive use of existing resources and a decrease in food production areas, making urban food planning an important focal point. Many actors are involved in shaping urban food systems. Local governments are in a position to be more effective in the sustainable planning and transformation of food systems compared to other actors. In the case of Mamak District in Ankara, local governments consist of metropolitan and district municipalities. Mamak was a self-sufficient settlement in agricultural terms until the establishment of the Republic but has transformed into a district dependent on the metropolitan city since the 1950s due to the opening of agricultural lands to settle- ment. In the Mamak district, there are agricultural input support programs, urban agriculture projects, and cooperative formations related to agriculture and food; however, these efforts are far from a holistic framework and action. In urban food systems, analyses of the natural-social-built environment related to the settlement, local government authority-qualification analysis, and the SWOT analysis created within this framework are critical for compre- hensive planning. This study has developed a SWOT analysis, one of the cornerstones of a local government-centered urban food system design for Mamak District, which has a population of ap- proximately 700,000 and is largely under metropolitan influence.
