Yaşlı bireylerde diyet asit yükü, malnütrisyon ve yaşam kalitesi ilişkisinin değerlendirilmesi

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, BESLENME VE DİYETETİK ANABİLİM DALI, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ASLI KANBUR USUĞ

Danışman: Nilüfer Acar Tek

Özet:

Bu çalışmada yaşlı bireylerin diyet asit yükü, malnütrisyon ve yaşam kalitesi ilişkisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmaya 65 yaş ve üzerinde Balıkesir Huzurevi Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi’nde kalan 53 birey ile evde yaşayan 57 birey katılmıştır. Yaşlı bireylere ait genel bilgiler, beslenme bilgileri, 3 günlük besin tüketim kaydı, malnütrisyon durumu ve yaşam kalitesiyle ilgili bilgileri içeren anket uygulanmıştır. Malnütrisyon durumunu değerlendirmek için Mini Nütrisyonel Değerlendirme (MNA) testi, yaşam kalitesini değerlendirmek için ise Kısa Form-36 (SF-36) kullanılmıştır. Diyet asit yükü potansiyel böbrek asit yükü (PRAL) yöntemiyle hesaplanmıştır. Çalışmaya evde yaşayan ve huzurevinde kalan toplam 49 erkek, 61 kadın dahil edilmiştir. Malnütrisyon sıklığı huzurevinde yaşayanlarda %5,7, evde yaşayanlarda ise %3,5 bulunmuştur. Erkeklerde günlük alınan ortalama enerji 2093,5±69,83 kkal, protein 80,5±3,39 g iken kadınlarda enerji 1343,0±68,12 kkal, protein 49,2±3,34 g’dır. Huzurevinde yaşayan bireylerin günlük ortalama enerji ve protein alımı evde yaşayan bireylerden anlamlı derecede daha yüksek bulunmuştur (p<0,001). Her iki cinsiyette çoğunlukla evde yaşayan bireylerin SF-36 ortalama değerlerinin huzurevinde yaşayanlara göre daha yüksek olduğu saptanmıştır. Yaşam kaliteleri değerlendirildiğinde erkeklerde enerji canlılık vitalite, ruhsal sağlık, genel sağlık algısı ve fiziksel sağlık parametreleri ortalaması evde yaşayan bireylerde huzurevinde yaşayanlara göre daha yüksek bulunmuştur (p<0,05). Kadınlarda ise yaşam kalitesi parametrelerinden sadece ruhsal sağlık alt parametresinde, evde yaşayan bireylerin puanları ortalaması huzurevinde yaşayan bireylere göre daha yüksek bulunmuştur (p<0,05). MNA gruplarıyla yaşam kalitesinin tüm alt parametreleri arasında istatistiksel olarak önemli bir fark bulunmuştur (p<0,05). PRAL ortalaması erkeklerde 52,4±20,03, kadınlarda 28,1±19,84 olup erkek katılımcılara ait PRAL değerleri kadınlardan anlamlı derecede yüksek bulunmuştur (p<0,05). PRAL değeri MNA skoru ve MNA gruplarıyla anlamlı ilişkilendirilmemiştir (p>0,05). PRAL değeri evde yaşayan bireylerin fiziksel rol güçlüğü ve fiziksel sağlık parametresi ile pozitif korelasyon göstermiştir (p<0,05). Çalışmada malnütrisyon sıklığının düşük, malnütrisyon riskinin yüksek olması malnütrisyon tehlikesi altındaki bireylere erken dönem müdahalede önem taşımaktadır. Yaşlı nüfus oranı %14,3 olan Balıkesir İlinde yaşayan bireylerin beslenme, diyet asit yükü ve malnütrisyon durumunun değerlendirilmesi yaşam kalitesinin de belirleyicisi olabilir.

Anahtar Kelimeler

Diyet Asit Yükü, Malnütrisyon, Yaşam Kalitesi, Yaşlı Bireyler, Beslenme