Ergenlikte ebeveyn ve akrana bağlanma ile öznel iyi oluş arasındaki ilişkide kişilerarası yeterliğin aracılığı

---

Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Kemal Baytemir

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Bu araştırmanın temel amacı ergenlerde ebeveyn ve akrana bağlanma ile öznel iyi oluş arasında kişilerarası yeterliğin aracı rolünü incelemektir. Ayrıca önerilen modelde yer alan gizil değişkenler arasındaki ilişkilerin cinsiyete göre farklılaşıp farklılaşmadığını araştırmaktır. Araştırmanın çalışma grubunu Amasya merkezinde yer alan beş farklı liseye devam eden 14-18 yaşları arasında ( X = 15,85, S = 2,1) 229 erkek ve 233 kız olmak üzere toplam 462 öğrenci oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında Anne-Baba ve Akrana Bağlanması Envanteri, Ergen Öznel İyi Oluş Ölçeği, araştırmacı tarafından uyarlanan Kişilerarası Yeterlik Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS ve LISREL programlarından yararlanılmıştır. Araştırma sorularına cevap aramak için aracılık analizinde Yapısal Eşitlik Modeli ve gizil değişkenler arasındaki ilişkilerin belirlenmesinde Çoklu Grup Yapısal Eşitlik Modeli kullanılmıştır. vii Araştırmanın bulgularına göre aracılığı test edilen değişken olan kişilerarası yeterliğin beş boyutundan kendini açma ve duygusal destek sağlama dışındaki ilişki başlatma, gücünü ortaya koyma ve çatışma çözme boyutlarının ebeveyne ve akrana bağlanma ile öznel iyi oluş arasında kısmi aracılık ettiği bulunmuştur. Ayrıca gizil değişkenler arasındaki ilişkilere bakıldığında ebeveyn ve akrana bağlanma ile kişilerarası yeterlik arasındaki ilişkinin cinsiyete göre farklılaşmadığı, ebeveyn ve akrana bağlanma ile öznel iyi oluş arasındaki ilişkinin cinsiyete göre farklılaşmadığı görülmüştür. Gizil değişkenler arasındaki ilişkinin cinsiyet açısından sadece kişilerarası yeterlik ve öznel iyi oluş arasında farklılaştığı görülmüştür. Erkekler için kişilerarası yeterlikten öznel iyi oluşa giden yol anlamlı iken kızlarda bu ilişkinin anlamlı olmadığı ortaya çıkmıştır. Araştırma bulguları ilgili alan yazın bağlamında tartışılmış ve araştırmacılar ile psikolojik danışma ve rehberlik alanında çalışanlara yönelik öneriler sunulmuştur.