SOKAKLARDA YÜRÜNEBİLİRLİK GÖRSEL KALİTE VE SUÇ İLİŞKİSİ: ANKARA ULUS ÖRNEĞİ


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Sümeyye AKBABA

Danışman: Ayşe Tekel Cubeıro

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Yürünebilirlik, yapılı çevrelerde yaya konforu ve güvenliğin sağlanması, görsel vistalar sunması, yolculuk boyunca yürüyüşü destekleme ve teşvik etme ölçüsü olarak tanımlanmaktadır. Görsel kalite ise yapılı çevreyi oluşturan unsurların (cepheler, peyzajın niteliği, açıklık-kapalılık oranları, enkesitsel oran vd.) bir araya geliş kurgularındaki başarıyı ifade etmektedir. Kentsel yapılı çevrelerin yürünebilirlik düzeyi ve görsel kalite değerleri, suç oranlarını olumlu veya olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Bireyler günlük yaşamlarında yapılı çevrelerdeki görsel nitelikler ile etkileşime geçmekte ve buna paralel tepki vermektedirler. Yapılı çevrenin görsel nitelikleri bireylerde duygusal ve psikolojik etkiler yaratmakta; suç işlemede caydırıcı veya uyarıcı olabilmektedir. Bu kapsamda tezin temel amacı, Ulus’ta sokak ve caddelerin yürünebilirlik değerleri ve bunu etkileyen faktörler; görsel kalite değerleri ve bunu etkileyen ölçülebilir nitelikteki tasarım ilke ve ölçütleri ile suç oranları arasındaki ilişkiyi sorgulamaktır. Sorgulama yapılırken sokak ve caddelerin yürünebilirlik düzeyleri ve görsel kalite değerleri matematiksel modeller ve çeşitli yazılımlar ile ölçülmektedir. Ölçümler ile elde edilen mekansal veri setine suç oranları dahil edilerek istatistiksel olarak analiz edilmiş; sokak ve caddelerde suçu artıran ve azaltan unsurlar tespit edilmiş bulunmaktadır. Araştırmanın sonuçları; örneklem sokaklarda yürünebilirlik değeri arttıkça suç oranlarının arttığını; görsel kalite değeri arttıkça suç oranlarının azaldığını göstermektedir.

Ankara, yürünebilirlik, suç, görsel kalite, kentsel tasarım, güvenli sokak tasarımı