Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Öğrenci: NAZMİYE ATASEVEN
Danışman: DENİZ YÜZBAŞIOĞLU
Özet:Son yıllarda giderek yaşamın bir parçası halini alan gıda katkı maddelerinin genotoksik potansiyellerinin belirlenmesi toplum beslenmesi, insan sağlığı ve yaşam kalitesi açısından oldukça fazla önem taşımaktadır. Bu çalışmada, yoğun kullanımlarına rağmen daha önce insan lenfositlerinde genotoksisiteleri ile ilgili herhangi bir çalışma yapılmamış olan monosodyum glutamat (MSG) (kardeş kromatid değişimi testi hariç), sodyum propiyonat ve potasyum propiyonatın in vitro genotoksik etkileri kromozomal anormallik (KA), kardeş kromatid değişimi (KKD), mikronükleus (MN), comet ve rastgele çoğaltılmış polimorfik DNA-Polimeraz zincir reaksiyonu (RAPD-PCR) testleri kullanılarak incelenmiştir. Genotoksik etkilerin değerlendirilmesi için MSGın 250; 500; 1000; 2000; 4000; 8000 µg/mL, sodyum propiyonatın 15,62; 31,25; 62,50; 125,00; 250,00; 500,00 µg/mL, potasyum propiyonatın 7,81; 15,62; 31,25; 62,50; 125,00; 250,00 µg/mLlik konsantrasyonları kullanılmıştır. Bu katkı maddeleri kromozomal anormallik, kardeş kromatid değişimi ve mikronükleus frekansını kontrole göre önemli düzeyde artırmıştır. Comet testi sonuçlarına göre bu üç gıda katkı maddesi kuyruk yoğunluğu, kuyruk uzunluğu ve kuyruk momentini kontrole göre önemli oranda artırmıştır. Ayrıca bu tez çalışmasında MSG, sodyum propiyonat ve potasyum propiyonatın in vitro genotoksik etkileri insan periferal lenfositlerinde RAPD-PCR metodu ile rastgele 10 bazlık primerler kullanılarak araştırılmıştır. MSG ve potasyum propiyonat ile muameleyi takiben RAPD profillerinde meydana gelen değişiklikler, bant yoğunluğunda artış veya azalış şeklinde ve bantlarda kayıp ve oluşum şeklinde ortaya çıkmıştır. Ancak sodyum propiyonat muamelesi sonucunda kullandığımız primerler ile herhangi bir değişiklik gözlenmemiştir. Elde edilen sonuçlar bu üç gıda katkı maddesinin in vitro koşullarda insan lenfositlerinde genotoksik etkili olduğunu göstermektedir.