Osmanlı Dönemi'Nde Bir Yönetici Sınıf Olarak Seyfiye ve İktidar İlişkileri: 2. Meşrutiyet Dönemi Örneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Bekir Fatih Bilgi

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Osmanlı Devleti'nde ilmiye, kalemiye, saray hizmetlileri ve seyfiye olarak ayrılmış olan yönetici sınıf içerisinde seyfiye sınıfı her dönem etkinliğini korumuştur. II. Bayezid ve Yavuz Sultan Selim gibi güçlü padişahları tahta çıkaran yeniçeriler, 19. yüzyıla kadar seyfiye sınıfında öne çıkan kesim olmuştur. Bu dönemde iktidar ilişkilerini yönlendiren ulema-yeniçeri ittifakıdır. II. Mahmut'un Yeniçeri Ocağını kaldırmasıyla birlikte, devlet yüzünü Batı'ya kesin olarak dönmüştür. Kalemiye mensuplarından oluşturulmuş bir sivil bürokrasiye destek veren padişahlar, seyfiye sınıfını da Batılı esaslara göre yeniden düzenlemişlerdir. Böylece, 19. yüzyıla kadar sürmüş olan ulema-yeniçeri ittifakı yerini, Batılı değerlerle yetişmiş asker ve sivil bürokratların ittifakına bırakmıştır. Asırlarca geleneksel devlet yapısının bekçiliğini yapmış olan seyfiye sınıfı, II. Meşrutiyet Dönemine gelindiğinde, yenilikçi bir tavır benimseyerek Batılı değerlerin savunuculuğunu yapmıştır. II. Meşrutiyet Dönemi boyunca ordunun esas yönlendiricisi konumunda olan mektepli subayların asıl amaçları ise devletin kurtarılması olmuştur. Mektepli subaylar, çoğunlukla İttihat ve Terakki çatısı altında, kendi kurtarıcı rollerini destekleyecek sivil bürokratlarla ortak hareket etmişlerdir. Savaş ortamının etkisiyle gücünü gittikçe artıran bu subaylar, kurtuluş için sadece devleti değil toplumu da dönüştürmeyi gerekli görerek Cumhuriyet Türkiyesi'nin temellerini atmışlardır.