Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2016
Tezin Dili: İngilizce
Öğrenci: Jiydegul Alymidin Kyzy
Danışman: PAŞA TEVFİK CEPHE
Özet:Yabancı dil öğrenimini ve yabancı dil öğrenimindeki başarıyı etkileyen faktörler uzun yıllarca araştırıla gelmiştir. Bunların arasında motivasyon, öğrenci tutumları, öğrenme stratejileri ve başka faktörler bulunmaktadır. Ancak son yıllarda, öğrenme sürecini ve öğrenme başarısını etkileyen ve büyük bir ölçüde katkıda bulunan öz-inançlar (self-beliefs) da büyük bir ilgi odağı haline gelmiştir (bkz. Mercer & Williams, 2014). Bu inançlardan bazıları da öz-yeterlilik ve yükleme faktörleridir. Öz-yeterlilik kişinin bir amaca ulaşmak için gerekli olan etkinlikleri düzenleme ve uygulama yeteneği hakkındaki inancı olarak tanımlanmıştır (Bandura, 1997). Yükleme (teorisi) ise bireyin olay ve davranışların sebeplerini açıklama işlemidir. Örnekle açıklayacak olursak, yükleme bir öğrencinin sınav performansını, başarı ya da başarısızlık gibi, neye bağladığını ya da atfettiğini gösterir. Bu çalışmada Türkiye'de yabancı dil olarak İngilizce öğrenen öğrencilerin öz-yeterlilik inançları, atıflar (yüklemeleri) ve akademik başarıları arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Akademik başarıyı etkileyen faktörler olan bu değişkenler arasındaki ilişkiler ile bu değişkenlerin akademik başarıya olan etkileri ve bu başarıyı ne derece önceden belirleyebildikleri (yordayabildikleri) araştırılmıştır. Çalışmada karma yöntem (mixed method) kullanılmış olup çalışmaya İngilizce Hazırlık sınıflarında eğitim gören 141 öğrenci katılmıştır. Öğrencilerin öz-yeterlilik seviyeleri ve yükleme stillerinin belirlenebilmesi için eğitim öğretim yılının başlangıcında ve sonunda ölçekler uygulanmıştır. Bu ölçek sonuçları daha sonra onların sınav sonuçları ile karşılaştırılarak öz-yeterlilik ile başarı, yükleme stilleri ile başarı arasındaki ilişkiler değerlendirilmiştir. Aynı zamanda, hangisinin daha çok başarıyla ilişkili olduğunu ölçmek için, öz-yeterlilik türleri olan akademik öz-yeterlilik ve dil öğrenme öz-yeterliliği ile başarı arasındaki ilişki de incelenmiştir. Son olarak, bütün değişkenler regresyon analizine dâhil edilerek, her bir değişkenin akademik başarıyı yordama (öngörme) gücüne bakılmıştır. Buna ek olarak, rastgele seçilmiş 25 öğrenciye yapılandırılmış açık uçlu sorular sorularak nitel veriler elde edilmiştir. Araştırma sonucunda, öğrencilerin öz-yeterlilik seviyelerinin ilk ölçüme göre yılsonunda düşüş gösterdiği, sınavdaki performanslarını (başarılarını/başarısızlıklarını) öğrencilerin büyük çoğunluğunun yetenek ve ilgiye, ikinci sırada ise sınav esnasındaki psikolojik durumlarına yordukları görülmüştür. Bunun dışında nitel araştırmaya katılan öğrencilerin büyük kısmı çabanın/veya az çaba harcamanın kendi performanslarını etkilediklerini düşünmektedir. Bunların dışında, sınavdaki başarılarını/başarısızlıklarını değişik faktörlere (hocanın bilgili olmasına, ders işleyiş metoduna, çok tekrar etmeye, sınavın zor olmasına, sadece sınav için çalışma eğilimine ve yanlış çalışmaya vs.) yoran öğrenciler de olmuştur. Son olarak, yukarıda ele alınan değişkenlerin hangisi daha çok başarıyı (etkiler veya) yordama gücüne sahiptir? sorusunun cevabı aranmıştır. Sonuç olarak, dil öğrenme öz-yeterliliğinin dilsel gelişimde en büyük yordama gücüne sahip olduğu, sonrasında ise sırasıyla dış faktörler, yetenek/ilgi ve çabanın istatistiksel olarak anlamlı derecede dil öğrenme başarısı üzerinde yordama gücüne sahip oldukları bulunmuştur. Bu ve daha önceki çalışmaların bulgularından yola çıkarak, öz-yeterliliğin dil öğrenimindeki başarıya olan etkisinin göz önünde bulundurulması, öğretmenlerin öğrencilerine öz-yeterlilik inançlarını geliştirmelerine yardımcı olmaları önerilmiştir. Aynı zamanda, öğretmenlerin öğrencilerin başarı veya başarısızlığın neye yüklendiği onların bir sonraki göreve olan yaklaşımını belirlediği de belirtilerek, onların yükleme stillerini daha içsel ve değişebilir yüklemelere değiştirmelerini sağlayıp akademik ortamda daha başarılı olmalarına katkıda bulunmaları önerilmiştir.