Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: AHMET GÜN
Danışman: MUZAFFER BALBAŞI
Özet:Teknolojinin yakın bir gelecekte hammadde olarak atıkları kullanması kaçınılmaz bir gerçektir. Günümüzde değerli metallerin doğal kaynaklardan elde edilmesi kadar, kullanılmış metallerin geri dönüşümü de oldukça önem kazanmıştır. Altın elektronik sanayi, havacılık ve uzay sanayi, inşaat, tıp, tekstil sektörleri, kaplama ve süsleme sanatları, yatırım aracı gibi çeşitli alanlarda kullanılmaktadır. Bununla birlikte, hurda haline gelmiş altınlar ve üretim sırasında oluşan atıklar içindeki altının da geri dönüşümü ilgili tesisler yardımıyla yeniden ekonomiye kazandırılabilir. Bu çalışmada atık altın içeren aktif karbon çamurundan altın geri dönüşümü yapan bir tesiste proses şartlarının optimizasyonu çalışıldı. Prosesin bir bölümünden elde edilen kral suyundan altın geri kazanımı yapıldı. Laboratuvar ölçekli deneysel çalışmalar iki seviyeli faktöriyel tasarım ve tepki yüzeyi deneysel tasarım yöntemlerine göre planlandı. Bu yöntemler endüstriyel alanında faaliyet gösteren proses şartlarının optimizasyonunda kullanılabilir ve prosesin ekonomik sayıda deneyle kolayca anlaşılabilmesi ve geliştirilebilmesi için istatistiksel modellere dayalı bilimsel çıkarımlar sağlayabilir. Deneysel planlamada, proses üzerinde doğrudan etkisi olan ana parametreler ve bu parametreler arasındaki ikili ve çoklu etkileşimlerin deneysel verilere dayalı olarak incelenmesi amaçlandı. İki seviyeli faktöriyel tasarım yönteminde ana parametreler olan üre ve sodyum metabisülfit için stokiyometrik miktarlar esas alınarak kullanıldı ve bunun yanında sıcaklık üçüncü bir parametre olarak dahil edildi. Sonuçlar, sıcaklığın proses üzerinde hiçbir etkisinin olmadığını gösterdi. Ancak diğer iki parametre birbirleriyle doğrusal olmayan bir şekilde etkileşmektedir. Sonuca göre, bu kez sıcaklık parametresi çıkarılarak tepki yüzeyi deneyleri planlandı ve gerçekleştirildi. Sonuç olarak, geri kazanım prosesinde kullanılan kimyasal miktarlarıyla kazanılan altın miktarları arasındaki ilişkiyi gösteren istatistiksel model çıkarıldı. Model kullanılarak maksimum kazanım için optimum çalışma aralıkları tahmin edilebilmektedir. Faktöriyel tasarım deneylerinden elde edilen sonuçlar doğrultusunda üre ve SMB’nin altın çöktürme reaksiyonlarından hesaplanan stokiyometrik oranlarının 1,275 kat ve üzerinde kullanıldığında %100 ve civarında çöktürme verimi sağlamaktadır