Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2014
Öğrenci: ERGİN ÖZTAN
Danışman: TUNCAY KARAÇAY
Özet:Ayarlı kütle sönümleyici (AKS) mekanik sistemlere veya yapılara etkileyen titreşim zorlamalarının etkisini azaltmak için kullanılan mekanik bir sistemdir. Sistemler üzerine etkiyen zorlamalar genellikle gelişigüzel girişler olmasına karşın işlemleri basitleştirmek ve cebirsel olarak gerçekleştirebilmek için AKS tasarım ve en iyileme çalışmalarında giriş harmonik ya da gelişigüzel beyaz gürültü şeklinde kabul edilmektedir. Bu durumda AKS sistemleri yeterince hassas ayarlanmış olmamakta ya da bu sistemler ile ulaşılabilecek sönümleme kapasitesi tam olarak kullanılamamaktadır. Bu çalışmada sistem üzerine etki eden zorlama için en uygun tasarlanmış AKS'ye ulaşmak için titreşim girişleri dar bant gelişigüzel titreşim olarak ele alınarak en iyileme çalışmaları yapılmıştır. Bu kapsamda öncelikle üzerine sönümlü AKS tespit edilmiş olan bir serbestlik dereceli sönümlü bir sistem için frekans cevap varyans integralini giriş tipi ayırt etmeksizin sayısal olarak çözebilecek bir metot geliştirilmiştir. Böylelikle gelişigüzel girişlerin spektrumunun belli bir cebirsel ifadeyle tanımlanabilen ya da direkt ölçüm verilerinden elde edilen spektrumunu sisteme giriş olarak uygulayabilme ve bu giriş için en iyi parametreleri belirleyebilme olanağı elde edilmiştir. Daha sonra çeşitli dar bant gelişigüzel giriş spektrumları için en iyilemeler yapılmış ve giriş spektrumunun bant genişliği ve merkez frekansı ile en iyi AKS parametrelerinin değişimi incelenmiştir. Ayrıca önceden tanımlanmış gelişigüzel bir girdi için çözüm geliştirmek üzere bir deprem spektrum modeli olan Kanai-Tajimi spektrumu ve ölçüm verilerine dayalı gerçek bir spektrum da sisteme giriş olarak uygulanmış ve en iyi AKS parametreleri elde edilmiştir. Sisteme uygulanan farklı girişler karşısında AKS`nin tasarım parametreleri ve performansı, varyans oranı ve sistemin frekans cevap fonksiyonu üzerinden değerlendirilmiştir.