Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2011
Öğrenci: SEHER DAMLI (PERVAN)
Danışman: PERVİN ÜNLÜ YAVAŞ
Özet:Bu çalışmanın amacı, Manyetizma ve Elektromanyetik İndüksiyon konuları ile ilgili bilimin doğası etkinlikleri tasarlamak ve bu etkinliklerin ortaöğretim 12. sınıf öğrencilerinin bilimin doğası hakkındaki görüşlerine olan etkisini incelemektir. Araştırmanın amacı; bilimin doğası öğretim yöntemlerinden hangisinin etkili olacağının belirlenmesi değil; bilimin doğasını etkili bir şekilde öğretmek olduğundan, dolaylı yaklaşıma göre daha etkili olduğu belirtilen doğrudan-yansıtıcı ve tarihsel yaklaşımdan yararlanılmıştır. Bilimin doğası unsurlarını öğrencilere kazandırmak amacıyla Manyetizma ve Elektromanyetik İndüksiyon konuları ile ilgili altı farklı etkinlik hazırlanmıştır. Etkinlikler öğrencilerin okul öncesi döneminden üniversiteye kadar aldıkları eğitimde, bilimin doğasının kazanılması gereken unsurlarını içerecek şekilde geliştirilmiştir. Bunlar: bilimsel bilginin değişebilir doğası, deneye dayalı olması, öznel doğası, kısmen yaratıcılık ve hayal gücünün ürünü olduğu, sosyal ve kültürel içerikli oluşu, gözlem ve çıkarım arasındaki fark ile bilimsel teori ve yasaların işlevi ve aralarındaki ilişkidir. Etkinlikler tasarlandıktan sonra konu alanında uzman kişiler tarafından incelenmiş, bu incelemeye yönelik olarak tekrar gözden geçirilerek geliştirilmiştir. Araştırma boyunca tasarlanan etkinliklerin başarısını değerlendirmek için, 2009-2010 eğitim-öğretim yılının I. döneminde beş öğrenciyle çalışılmıştır. Araştırmada nitel ve nicel veri toplama araçları birlikte kullanılmıştır. Etkinlikler uygulanmadan bir hafta önce ve uygulama bittikten bir hafta sonra öğrencilerin bilimin doğası profillerini belirlemek için açık uçlu sorulardan oluşan VNOS-C anketi uygulanmıştır. Ankete verilen yanıtları daha iyi incelemek, daha sağlıklı veriler elde etmek için anketin uygulanışından sonra mülakatlar yapılmıştır. Aynı zamanda bilimsel bilgiye yönelik görüşlerinin değişimini de tespit etmek için Bilimsel Bilgiye Yönelik Tutum Anketi uygulanmıştır. Öğrencilerle yapılan tüm etkinlik ve mülakatlar videoya kaydedilmiştir. Etkinlikler araştırmacı tarafından tasarlanan sırasına uygun olarak uygulanmıştır. Bilimin doğası unsurlarına ulaşmak için öğrencilerin bir ön bilgiye sahip olması gerekiyorsa, etkinlik o konudan sonra uygulanmıştır. Ancak fizik konusunun içeriğine uygun olan kavramla birlikte bilimin doğası unsurunu öğretmek amaçlandığında ise yeni bir konuya geçilmeden etkinlik uygulanmıştır. Etkinlikler fizik ders saati içerisinde haftada ikişer saat olmak üzere altı hafta boyunca, toplam 12 saatlik bir sürede, fen laboratuarında yapılmıştır. Etkinliklerde yapılanları yansıtan, öğrencilerden istenilenleri içeren çalışma kâğıtları ve yansıtıcı yazılar değerlendirmede kullanılmıştır. Öğrencilerin ön ve son teste verdikleri yanıtlara göre sürekli karşılaştırmalı analiz yöntemi kullanılarak bilimin doğası profilleri oluşturulup karşılaştırılmıştır. Öğrencilerin uygulamadan önce genel olarak bilimin doğası profilleri zayıf olarak belirlenmiştir. Özellikle uygulamalar sırasında yasa ve teorilerin yapısı hakkındaki yanlış olan bilgilerinde ısrarcı oldukları tespit edilmiştir. Bilimin yaratıcı doğası hakkındaki uygulamalarda da, yanlış olan bilgilerini değiştirmede zorlanmışlardır. Araştırma sonucunda bilimin çıkarıma dayalı unsuru dışında diğer unsurlar hakkında yeterli seviyeye ulaştıkları belirlenmiştir. Ayrıca bir fizik konusuna bağlı olarak hazırlanan etkinliklerin öğrencilerin bilimin doğası görüşlerini geliştirmede etkili olduğu sonucuna varılmıştır.