Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: İsrafil Yaşın
Danışman: Filiz Fatma Çolakoğlu
Özet:
Beden eğitimi öğretmenlerinin kişilerarası öz-yeterlik düzeyleri ile liderlik yönelimlerinin incelenmesi amacı ile yapılan araştırmanın çalışma grubunu 2020 yılında Muğla ilinde Millî Eğitim Bakanlığına bağlı devlet ile özel ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan gönüllü 329 beden eğitimi öğretmeni oluşturmaktadır. Genel tarama yönteminin kullanıldığı araştırmada, beden eğitimi öğretmenlerine Esentürk vd. (2019) tarafından geliştirilen “Beden Eğitimi Öğretmeni Kişilerarası Öz-Yeterlik Ölçeği (BEÖKÖÖ)” ile Dursun vd. (2019) tarafından geliştirilen “Çok Yönlü Liderlik Yönelimleri Ölçeği (ÇYLYÖ)” google form üzerinden uygulanarak veriler toplanmıştır. Beden eğitimi öğretmenlerinin ölçeklerden aldıkları puanlarına iki gruptan oluşan değişkenlerine non-parametrik testlerden Mann Whitney-U testi, üç gruptan oluşan değişkenlerine ise Kruskal Wallis-H testi uygulanarak gruplar arasındaki farka bakılmıştır. Kruskal Wallis-H testi sonucu elde edilen farkların hangi gruplar lehine olduğunu tespit etmek için Mann Whitney-U testi uygulanmıştır. Beden eğitimi öğretmenlerinin kişilerarası öz-yeterlik düzeyleri ile liderlik yönelimleri arasındaki ilişkiler ise Spearman’s Rho Testi kullanılarak tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda beden eğitimi öğretmenlerinin BEÖKÖ toplam puanlarına göre yüksek düzeyde kişilerarası özyeterliğe sahip oldukları görülmüştür. BEÖKÖÖ’nün okul içi ilişkiler, çevre ile ilişkiler, aile ile ilişkiler alt boyutları ve toplam puanlarında cinsiyet, çalışılan kurum, idarecilik yapma durumu, sınıfların ortalama mevcudu, alınan ücret değişkenlerine göre istatistiksel olarak anlamlı farklılıkların olduğu tespit edilmiştir (p<,05). Liderlik yönelimleri bakımından beden eğitimi öğretmenlerinin insan kaynaklı liderlik yönelimlerinin daha fazla olduğu görülmektedir. ÇYLYÖ’nün yapısal liderlik, insan kaynaklı liderlik, politik liderlik ve karizmatik liderlik alt boyutlarında çalışılan kurum, idarecilik yapma durumu, yaş, mesleki kıdem değişkenlerine göre istatistiksel olarak anlamlı farklılıkların olduğu tespit edilmiştir (p<,05). Beden eğitimi öğretmenlerinin BEÖKÖÖ ve ÇYLYÖ’nün alt boyutları arasında pozitif yönde ilişkilerin olduğu bulunmuştur (p<,05). Sonuç olarak beden eğitimi öğretmenlerinin yüksek yüzeyde kişilerarası öz-yeterliğe sahip olmaları ders görevlerinin yanında okul takımlarını müsabakalara hazırlarken veliler, idareciler ve dış paydaşlar ile sürekli iletişim halinde olmalarından kaynaklanabilir. Liderlik yönelimleri bakımından ise insan kaynaklı liderlik yönelimlerinin daha fazla olması hedef kitlesi öğrenciler olan beden eğitimi öğretmenlerinin öğrencilerine veya sporcularına öğretmenlik rollerinin yanında anne, baba ve arkadaşça yaklaşımlarda bulunmalarından kaynaklanmış olabileceği söylenebilir.
Anahtar Kelimeler : Beden Eğitimi Öğretmeni, Öz-Yeterlik, Liderlik, Kişilerarası İlişkiler