Bir Siyaset Adamı Portresi: Refik Koraltan


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Özlem Yıldırım

Danışman: NECDET HAYTA

Özet:

Refik Koraltan, Osmanlı Devleti'nin son döneminde doğmuş ve Cumhuriyet'in kuruluşundan başlayarak, 27 Mayıs 1960 Askeri Darbesine kadar aktif siyasi hayatın içinde yer almış bir devlet adamı. 1910 tarihinde İstanbul Darülfünun Hukuk Mektebinden mezun oldu. 1915 senesinde Konya Karaman Vilayet Savcılığı'na nakledildi.1916 tarihinde Pozantı Polis Müfettişliği, 1918'de Mersin Polis Müfettişliği görevlerinde vazife aldı. 29 Mayıs 1918 tarihinde Trabzon Polis Müdürü olarak görevlendirildi. Trabzon Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin kurulmasına katkıda bulundu. İktidarın, Hürriyet ve İtilaf Partisi'ne geçmesiyle 17 Mart 1919 tarihinde Trabzon Polis Müdürlüğü görevinden uzaklaştırıldı. İstanbul'da kısa bir müddet avukatlık yapan Refik Bey Konya'ya giderek burada Milli Mücadele'ye katıldı. Ankara da açılan TBMM'ye Konya Milletvekili olarak katıldı. İlk TMMM'ye Konya Milletvekili olarak seçilen Refik Koraltan 15 yıl süreyle Konya Milletvekili görevini devam ettirdi. TBMM'nin değişik birimlerinde görev alan Refik Bey, Cumhuriyet döneminin önemli inkılap ve kanunlarında hizmetlerde bulundu. İstiklal Mahkemesi Reisliği ve İstanbul Mahkemesi azalığı görevlerini yaptı. 1935 senesinde milletvekilliği görevinden ayrılarak idari hayata geçti. Çoruh(Artvin), Trabzon ve Bursa Valilik görevlerinde bulundu. 1935 de ayrıldığı TBMM'ye 1942 tarihinde Cumhuriyet Halk Partisi İçel Milletvekili seçilerek geri döndü. 7 Haziran 1945 tarihinde CHP içerisinde genel itibariyle liberalleşmeyi talep eden reformlar yapılmasını öngören Dörtlü Takriri veren isimler arasında yer aldı. Refik Koraltan Cumhuriyet Halk Partisi tarafından 27 Kasım 1945 tarihinde partiden çıkarıldı. 6 Ocak 1946 tarihinde Demokrat Parti'nin kurucuları arasında yer aldı. 1946 Genel Seçimlerinde Demokrat Parti İçel Milletvekili olarak seçildi. 1950 Genel Seçimlerde iktidara gelen Demokrat Parti de Refik Koraltan TBMM Başkanı vazifesini aldı. 1950-1960 yılları arasında aralıksız Meclis Başkanlığı görevini devam ettirdi. Refik Bey, hitap gücü ve geçmişten gelen tecrübe ve deneyimleriyle Demokrat Parti içerisinde aktif olarak yer aldı. 27 Mayıs Askeri Darbesi ile Türk Siyasi yaşamında ki görevi son buldu. Yassıada Mahkemeleri'nde yargılanmak üzere Yassıada'ya götürüldü. Hakkında başta Anayasa'yı İhlal Davası olmak üzere birçok dava açıldı. Davaların Anayasa'yı İhlal Davası altında toplanması üzerine hakkında idam cezası verilen 14 isim arasında yer aldı. Cezası önce müebbet hapis cezasına çevrildi. 26 Eylül 1964 tarihinde Siyasi Af Kanunu ile serbest bırakıldı. Refik Koraltan af kararının ardından bir daha siyasetle ilgilenmedi. 17 Haziran 1974 tarihinde İstanbul'da tedavi gördüğü hastanede 85 yaşında iken vefat etti.