Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI EĞİTİMİ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MURAT SARIBAŞ
Danışman: Necati Demir
Özet:
Bu araştırmanın amacı, İsviçre’de yaşayan ve Türk okullarına giden Türk çocuklarının Türkçeye yönelik görüşlerini belirlemek ve konuşma becerilerini değerlendirmektir. Araştırma, karma yöntemin kullanıldığı bir araştırmadır. Çocukların, bu derslerle ilgili görüşlerinin tespit edildiği bölüm araştırmanın nitel kısmını; konuşma becerilerinin değerlendirildiği ve demografik özellikleri ile ilişkilendirildiği bölüm ise nicel kısmını oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklem grubunu, 2018-2019 eğitim-öğretim döneminde İsviçre’deki Zürih, Bern, Luzern, Zug, Filibourg, Solothurn, Basel-Stadt, BaselLandschaft, St. Gallen, Aargau, Thurgau, Vaud ve Cenevre kantonlarındaki gönüllü 30 öğrenci oluşturmuştur. Araştırmada hem nitel hem de nicel veri toplama yolları izlenmiştir. Çocukların ve ebeveynlerinin kişisel bilgilerini elde edebilmek amacıyla “Kişisel Bilgi Formu”, çocukların Türkçeye ilişkin görüşlerini tespit edebilmek için “Öğrenci Görüşme Formu” ve konuşma becerilerini ortaya koyabilmek için ise “Konuşma Becerileri Değerlendirme Formu” kullanılmıştır. Çocuklardan toplanan verilerin analizinde nitel ve nicel veri analizi teknikleri kullanılmıştır. Yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla elde edilen veriler, içerik analizi ve kategorisel analiz ile çözümlenmiştir. Araştırmaya katılan çocukların konuşma becerilerinin demografik özelliklere göre farklılaşıp farklılaşmadığı, bağımsız değişkenin kategori sayısına bağlı olarak normal dağılım gösteren
vi
ilişkilerde T Testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA); normal dağılım göstermeyen ilişkilerde ise Mann-Whitney U Testi ve Kruskal Wallis H Testi ile incelenmiştir. ANOVA sonucunda anlamlı çıkan farklılıklarda, farklılığın hangi grup ya da gruplardan kaynaklandığını tespit edebilmek için Bonferroni Testi’nden yararlanılmıştır. Kruskal Wallis H Testleri sonucunda anlamlı çıkan bir farklılığa rastlanmamış, bu sebeple de farklılığın hangi gruptan veya gruplardan kaynaklandığını tespit etmeye yönelik bir testten yararlanılmamıştır. Araştırmanın sonucunda, İsviçre’de yaşayan ve Türk okullarına giden çocukların birçoğu, ev dışında Türkçe konuşmanın toplum tarafından olumlu karşılanmadığını, kendini Türkçe dil becerileri konusunda yetersiz gördüğünü, Türkçeyi ve Türk kültürünü bilmeyi faydalı bulduğunu, Türkçe ve Türk Kültürü dersi sürecinde problemler yaşadığını, Türkçe dil becerilerini geliştirme konusunda istekli olduğunu ve ailesi istediği için değil, kendi tercihi olduğu için Türkçeyi öğrendiğini ifade etmiştir. Çocukların tamamına yakınının Türkçeyi ana dili olarak gördüğü ortaya çıkmıştır. Çocukların, Türk okullarında verilen Türkçe ve Türk Kültürü dersini yeterli bulmadıkları ve Türkiye’ye geldiklerinde Türkçe konuşma ve Türk kültürüne uyum sağlama konusunda sorunlar yaşadıkları sonucuna ulaşılmıştır. Bu çocuklar, yeterli Türkçe bilgisine sahip olmanın, İsviçre okullarında verilen derslerdeki başarıyı olumlu yönde etkilediğini ifade etmişlerdir. Çocukların konuşma becerisindeki durumları incelenmiş ve yapılan analizlerin sonucunda, konuşma becerisi puan ortalamalarının ortalama seviyede olduğu ortaya çıkmıştır. Bu çocukların, düzeyine uygun söz varlığını anlamlarına uygun olarak kullanmada, çerçevesi belli bir konu hakkında karşılıklı konuşmada, konuşmalarında olayları oluş sırasına göre anlatmada, Türkçedeki sesleri doğru olarak seslendirmede, temel söz varlığını anlamlarına uygun olarak kullanmada, hazırlıksız konuşma yapmada, konuşmalarını bir ana fikir etrafında oluşturmada, konuşmalarında gereksiz tekrarlar yapmaktan, anlamsız sesler çıkarmaktan ve duraksamalardan kaçınmada yeterli düzeyde oldukları ortaya çıkmıştır. Ayrıca çocukların, bir konu hakkındaki düşüncelerini anlatmada, konuşmalarında vurgu ve tonlamaya dikkat etmede, kelimeleri doğru telaffuz etmede, konuşmalarında uygun geçiş ve bağlantı ifadelerini kullanmada, cümleleri doğru kurmada ve konuyla ilgili düşüncelerini yeterince ifade etmede yetersiz düzeyde oldukları görülmüştür. Çocukların demografik özellikleri ile konuşma becerileri arasındaki ilişkiye bakıldığında; cinsiyetin, haftada Türkçe metin okumaya ayrılan sürenin ve interneti ağırlıklı olarak kullanma dilinin, çocukların konuşma becerisi puanları üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir farklılığa yol açtığı görülmüştür. Ayrıca yaşın, aile tipinin, ebeveynlerin eğitim ve meslek durumlarının, ailedeki kişi sayısının, evde Türkçe konuşulup konuşulmama durumunun, Türkçe ve Türk Kültürü dersine katılım süresinin, Türkiye’ye gitme sıklığının ve Türkiye’ye gidildiğinde kalma süresinin, çocukların konuşma becerisi puanları üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir farklılığa yol açmadığı ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda araştırmacılara, İsviçre’de yaşayan Türk ailelere, Türkçe ve Türk Kültürü dersine içerik ve materyal üretenlere önerilerde bulunulmuştur.
Anahtar Kelimeler : İsviçre’de yaşayan Türk çocukları, Türkçe eğitimi, konuşma becerisi