Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Öğrenci: KÖKSAL BURAN
Danışman: SERKAN KOŞAR
Özet:2014 yılında yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Denetim Başkanlığı ile Maaarif Müfettişleri Başkanlıkları Yönetmeliğinde, maarif müfettişlerinin ders esnasında denetim görevi yönetmelikten kaldırılmış, öğretmenin ders esnasında denetimi okul müdürünün sorumluluğuna verilmiştir. Ancak, okul müdürlerinin daha çok yönetimin bürokratik kısımları ile ilgilendikleri, değerlendirme, program geliştirme, öğretmenlerin geliştirilmesi gibi çalışmaları daha az yaptıkları ya da hiç yapmadıkları gözlemlenmiştir. Buradan hareketle bu çalışmada, okul müdürlerinin ders denetim faaliyetlerinin öğretimsel liderlik bağlamında değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu temel amacın çözümü için okul müdürlerinin ders denetimine ilişkin görüşleri, önerileri, denetim esnasında karşılaşılan sorunları, öğrenci ve öğretmen üzerindeki etkisi ve ders denetiminin öğretimsel liderlikle ilişkisiyle ilgili alt amaçlara cevap aranmıştır. Bu çalışma nitel bir araştırma yönteminde, durum çalışması deseninde tasarlanmıştır. Durum çalışmasında amaç, belirli bir durumla ilgili sonuçlar ortaya çıkarmaktır. Nitel durum çalışmasının en belirgin özelliği belirlenen konu ile ilgili derinlemesine araştırma yapmaktır. Araştırmada amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik ve ölçüt örneklemesi kullanılmıştır. Maksimum çeşitlilik örneklemede evrende araştırılacak problemle ilgili kendi içinde benzeşik farklı durumların belirlenerek, çalışmanın bu durum çerçevesinde yapılması önemlidir. Maksimum çeşitlilik örneklemesindeki amaç, küçük bir örneklem oluşturmak ve bu örneklemde çalışılan probleme taraf olabilecek bireylerin çeşitliliğini maksimum derecede yansıtmaktır. Bundan dolayı, belirlenen problemle ilgili Çankaya, Yenimahalle ve Mamak ilçelerinde özel eğitim, anaokulu, ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan 15 okul müdürü çalışma grubunu oluşturmuştur. Belirlenen okul müdürleri farklı sosyo-ekonomik özelliklere sahip okullardan seçilmiş, durumlarda çeşitlilik sağlanmıştır. Araştırmada, uygulamanın yapılacağı okul müdürlerinin seçiminde temel ölçüt, okul müdürünün yılda en az iki kez ders denetimi yapmasıdır. Araştırmada, okul müdürlerinin ders denetimine ilişkin görüşlerini belirleyebilmek için yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Veri analizinin kolaylığı, görüşme yapılana kendini ifade etme kolaylığı, derinlemesine bilgi sağlaması ve konunun bütün boyutları hakkında bilgi edinilmesinden dolayı bu yol tercih edilmiştir. Araştırma sonucunda ders denetimlerinin eğitim öğretim yılında bir kez yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır. Okulu ve öğretmeni daha iyi tanıması ve denetimde etkililiği sağlamak için ders denetimlerini okul müdürünün yapması gerektiği belirtilmiştir. Ders denetimi ile ilgili yönetmelik değişikliği okul müdürleri tarafından olumlu karşılanmıştır. Ders denetimlerinin okul müdürü tarafından yapılmasının olumlu tarafı okulda iç huzurun sağlanması, olumsuz tarafı ise okul müdürlerinin nesnel değerlendirme yapamama sorunudur. Okul müdürleri denetim esnasında daha çok izleyici rolde bulunmakta olup, katılımcı rolde bulunmayı çok fazla tercih etmemektedir. Okul müdürleri denetim öncesi öğretmen denetim ile ilgili sözlü bilgilendirme yapmaktadır. Denetim esnasında sınıf içi iletişime çok dikkat ettiklerini, denetim sonunda ise daha çok olumlu geri bildirimde bulunduklarını belirtmişlerdir. Katılımcılar okul müdürlerinde öğretimsel liderlik özelliklerin çok fazla bulunmadığını, bazı okul müdürlerinin öğretmenlere rol model olup, ortak vizyon oluşturduğundan bahsetmiştir. Alan bilgisi ve iletişimin ders denetim yapan kişide mutlaka olması gereken, en önemli özellikler olduğu ifade edilmiştir. Okul müdürü ile öğretmeninin birbirini iyi tanımasından dolayı ders denetiminde herhangi bir sorunla karşılaşılmadığı belirtilmiştir. Ders denetimlerinin öğretmene mesleki gelişim ve zümreler arası işbirliği konusunda, öğrenciye ise akademik başarı anlamında katkısının olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin sınıf içi etkinliklerinin gözlenmesi için yılda en az iki kez ders denetimi yapılmalıdır. Birinci dönemde yapılan ders denetimi rehberlik amaçlı, ikinci dönem yapılan ders denetimi ise performans değerlendirme şeklinde olmalıdır. Ders denetimini okul müdürü yapmalıdır. Okul müdürü ders denetimini yapıcı bir anlayışla yapmalı, denetim yaptığı öğretmene rol model olmalıdır. Öğretim lideri olarak ortak bir vizyon oluşturmalı, bütün öğretmenleri belirlenen vizyona ulaşmaları için motive etmelidir.